FİGEN GÜNEŞ YAZDI

Evde Saklanan Uçak

Düşünün her sabah Dakota uçak kanadının altında uyanıyorsunuz. Evde oda yok, tek bir düzlem. Hareket edebilmek için kanadın altından eğilerek geçmeniz gerekiyor.

Figen Güneş

"Amerika'daki 9/11 uçak saldırısının ardından, Fransız bakan Alain Juppe 'Amerikalı gibi hissettik' demişti. Bunun üzerine evimdeki duvarları kaldırarak, evimde uçak saklamaya karar verdim" diyor Londralı politik sanatçı Simon Tyszko. Saldırılara reaksiyon olarak hazırladığı Phlight çalışması, sanatçının evini 'istila etmiş'.

Uçuş öncesi brifingi için, benimle ilk olarak apartmanın girişinde buluşmak istiyor. Düşününki böyle bir evde Dakota* uçak kanadının altında uyanıyorsunuz. Evde oda yok, tek bir düzlem. Hareket edebilmek için kanadın altından eğilerek geçmeniz gerekiyor. Kedileri kanadın üzerinden sizi süzüyor. Şiir gecelerinde şairler kanadın üstünde oturarak, şiirlerini okuyor. Dev yapının tamamını tek karede fotoğraflamak neredeyse imkansız fakat metal yapının altında çekilen çıplak fotoğraflar yansımaları nedeniyle sanatçıya göre sonsuzluğun en güzel anlatımı.

"Korkunç ama güzel"

"Saldırı anını düşünün. İkiz kulenin içinde uçağın olduğu bir zaman dilimi vardı. Onun ardından tüm dünya farklı bir evreye geçti. Negatifliğin yaygınlaştığı, Amerika'nın terörizmi fetişleştirdiği bir döneme geçtik. Hepimiz fark etmediğimiz tehlikeler içinde yaşadığımıza daha fazla inanmaya başladık" diyor sanatçı.

'Korkunç ama güzel' olarak tanımladığı çalışmasıyla, 'kapitalizmin yan ürünü korku kültürü' üzerinden, neo-liberal politikaların kişisel alana istilasını metaforik olarak anlattığını, kendisinin kanadın gölgesinde yıllardır bunu deneyimlediğini aktarıyor. Kanadalı yazar Naomi Klein'in 'Şok Doktrini' kitabına gönderme yaparak, 'doğal ve sünni tüm felaketlerin neo-liberal politikacılarca sistematik olarak sömürüldüğüne' değiniyor.

Tyszko'nun çok konuşulan İntihar Bombacısı Barbi çalışması, İngilterenin sol eğilimli gazetesi Observer tarafından, 9/11 sonrası en iyi sanat çalışması olarak görülmüş, Sedef Ecer'in 'Hercai Fişek' adlı kitabının da kapağında yer almıştı.

Küvette yapılan kayıtlar

Sanatçı Londra'da dünyanın ilk sanat radyosu olarak bilinen Resonance Fm'de Salı günleri (sonic art) farklı ses dalgalarını biraraya getirerek hazırladığı programını, uçak kanadının altındaki küvette kaydediyor. Programın sanat formu olarak sese dayanması nedeniyle bazı şovlarda, sadece iki nota yer alıyor. Ve notaları bu küvette yellenerek çaldığını anlattığı programları var.

"Resonance 104.4 Fm rüya gibi. Bazen gerçek olduğuna inanmak için kendimi cimcikliyorum. Böylesine ticari bir toplumda böyle bir radyonun varolması inanılmaz," diyor Tyszko.

Londra'nın entellektüellerini biraraya getiren radyo, geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği açık artırmalarla bir hafta içinde yaklaşık olarak 70 bin TL bağış topladı. Açık artırmada Tyzsko'nun evindeki kanadın altında köpük banyosu deneyimi de yer aldı ve 500 TL'ye alıcı buldu. Radyo dinleyicisine batı Londra'da Fulham'daki bu ilginç belediye evindeki banyosu süresince şiirler okunacak. Bu esnada kurutulmuş gülün, deniz tuzunun küvete dökülüşündeki sesler, su şırıltısı radyoda yayımlanmak üzere kaydedilecek.

Bağımsız radyonun programları kategoriler dışı. Amaç şaşırtmak ve beraber kültürel yolculuklar yapmak. DJ'ler kentin farklı gizli noktalarından şovlarını yapıyor. Bunlardan birisi 81 yaşında, bir dönem hapisteki Dj Harry Haward. Emeklilere çağrı (Calling All Pensioners) adlı şovunda, politikacıları sert eleştirileri ile dikkat çekiyor.

Radyonun kurucularından Ed Baxter, ana akım medyaya alternatif olmak amacıyla, 'deneyimsel laboratuvar' kurduklarını söylüyor. Londra Müzisyen Kollektifi'nin (London Musicians’ Collective) girişimi olan fm, 1 Mayıs 2002'de yayın hayatına başladı. Alternatif fikirler, provakotörler ve daha fazlası 104.4fm'de. (FG/HK)