bianet: İyi ve Kararlı Bir "Buzkıran"

bianet'le tanıştığım günden beri, sadece kadın hakları alanında değil, tüm alanlarda, sorumlu yayıncılığın, hak temelli yayıncılığın anlamını daha derinden kavradığımı hissediyorum.

bianet, "Haklar için habercilik, haberciler için özgürlük" çağrısıyla yola çıktığı günden beri, yaygın medyada yer bulamayan ya da eksik gedik yer bulabilen gerçeklerin doğru adresi, birinci kaynağı; "özgür" ve "bağımsız" yayıncılığın mümkün ve uzun ömürlü olabileceğinin göstergesi oldu.

bianet'in 10. yılını kutlamasının bu açıdan bence çok özel bir önemi ve değeri var. Parlayıp sönen bir heves, üç-beş kişilik geçici bir proje ya da iddia olabilmenin ötesine geçti bianet... 10 yılda her kesimden yaklaşık 3 bin 900 yazarın gönüllü katkı sunduğu bir yayın haline gelmek kolay değil.

Üstelik bianet bunu, sadece internet yayıncılığı ile yetinmeden yaptı: Yerel medyaya destek programları, paneller, konferanslar; "hak haberciliği" dizisindeki 'kadın odaklı habercilik', 'çocuk odaklı habercilik' gibi seri olarak yayınladığı kitaplar, 2001'den beri düzenli olarak yayınladığı "medya gözlem raporları", yeni başladığı ve henüz emekleyen "şiddet, taciz, tecavüz çetelesi"; sansüre karşı özgürlük savunusunda, sistemi delmek ve direnmek isteyenler için "internet sansürünü aşma kılavuzu" ile toplu bir yayıncılık "kalkışması"...

bianet, "insanı nesneleştirmeyen" yayıncılık yolunda ilerliyor

bianet, "hak haberciği, barış gazeteciliği, yurttaş haberciliği gibi kavramları yaygınlaştırmak" iddiasında ve bunun için de, "kendi içinde de toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten, hiyerarşiyi kaldıran, uzmanlaşmayı sorgulayan bir yaklaşımı" benimsemeye çalışıyor. Ciddi bir iddia ve bugünkü gündelik hayatın katı gerçekliği karşısında uygulanması oldukça güç bir yöntem...

bianet, toplamda bunu ne kadar başarıyor bilemeyeceğim. Görüntüde iri ve süslü laflar edip, pratikte zorlandığı anda, "kolaycılığı" seçmek; "hiyerarşi ve uzmanlığı sorgulamak" iddiasıyla yola çıkıp, bu sorgulamayı kendisi dışında her şeye/herkese yöneltmek o kadar yaygın bir alışkanlık ki...

"Kolaycılık" her daim çok davetkar ve çok cezbedici...

Ben, ancak kendi kişisel deneyimlerimle sınırlı olarak söyleyebilirim ki, bianet'te, tanık olduğum en önemli şey, bu "kolaycılığa" kaçmama gayreti.

Bir kadın hakları aktivisti olarak, bana bir konuda görüşümü soran bir bianet "muhabirinin", (günlük haber yazma hızı ve telaşına rağmen), usanmadan yönelttiği sorgulayıcı/kışkırtıcı/ufuk açıcı soruları ile konuyu dakikalarca deştikten sonra ortaya çıkan şeyi, benim bir yazım olarak yayınlayıp, kendini bu yazının altında parantez içi bir (XY) adına indirgeyebilmesini başka nasıl açıklayabiliriz?

Ben bunu, bianet ortamının, çalışanlara"muhabir, yazar, yönetici, vs.." sıfatlarını aynı anda taşıyabilme hakkını vermesi dışında, "yazan/yazılan, soran/sorulan" kategorilerini de anında tersyüz edebilme özgürlüğünü vermesi olarak yorumluyorum.

Bir başka gözlemim ise, herhangi bir konuda haber ya da yorum peşinde koşan bir bianet çalışanının, o konuda, ya da bir başka konuda kendisinin bir haber öznesi ya da "yorum otoritesi" olabilmesi...

Bu örnekleri, kim merkez, kim yerel, soruları için de çoğaltmak mümkün. Bianet haberciliğinde, birçok durumda, merkeze ya da yerele verilen önem sadece merkezin yereli "fark etmesi" ya da "vurgulaması" sorunu olarak görünmüyor; merkez ve yerel habire yer değiştiriyor ve adeta kendilerine biçilen bu kısıtlayıcı ve hiyerarşik tanımların sınırlarını zorlayıp, tanımların kendilerini imha etmeye çalışıyor.

Bu konular arasında bir "önem sıralaması" yapmak istemiyorum, çünkü bence de her biri birbirinden önemli. Ama "bianet medyası"nın, hayatı ve sistemi "insan" üzerinden anlamaya/anlatmaya çalıştığı her durumda, "insanı" bir medya nesnesi olarak görmeden, buna indirgemeden, tek tek her bir insanı "özel ve önemli bir özne" olarak ele alması en dikkate değer farklarından biri.

Kendinin de, bu "insanlardan biri" olduğunun farkında olması, her yeri geldiğinde kendinin de bu insanlarla yer değiştirdiğini görebilmesi ... Bu sayede, bianet haberleri, etkinlikleri ve yayınlarında etnik ya da sınıfsal köken, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, engellilik/sakatlık hali vb. haller, "hepimizin güncel/ya da muhtemel halleri" gibi yer alabiliyor, yer bulabiliyor.

bianet, 10. yılında da bütün bunları yapmaya çalışıyor, Tam anlamıyla başarabiliyor mu? Sanmıyorum. Ama iyi bir "buzkıran" olarak, yolunda kararlılıkla yürüyor. "Rekabet"i mutlak sayıp yüceltenlerden değilim, ama ya daha iyisini yapabilmeleri için bianet'e destek verelim, ya da daha da çalışıp iyisini yapalım diyebilirim. Her ikisine de çok ihtiyacımız var.

Bize bu ihtiyacı hissettiren bianet'e çok teşekkürler, ve bianet'e emeği geçen herkese saygılar. (HG/BB)