Popüler Kültürde Feminist Çıkışlar
Son zamanlarda gündemimiz “feminizm”. Feminizmi savunanlar, karşı çıkanlar, “feministler bunu anlamaz”lar, “bu “feministler filan”lar…
Sadece Türkiye’de ve sadece siyasetçiler değil, dünya çapında sanatçılar da feminizmi konuşuyor, konuşturuyor.
8 Mart öncesinde, son bir yılda popüler kültürdeki feminist çıkışları bianet için derledik.
Emma Watson: Feminizmin pek popüler olmadığını farkettim
Birleşmiş Milletler (BM) Küresel İyi Niyet Elçisi ve cinsiyet eşitliği alanında görev yapan İngiliz oyuncu Emma Watson Kasım 2014’te BM’de yaptığı konuşma ile hem eleştirilmiş hem de kadın hakları savunucuların arasında yerini almıştı.
"Feminizm, erkek ve kadının eşit hak ve fırsatlara sahip olmaları inancıdır. Cinsiyetlerin; siyasi, ekonomik ve sosyal eşitlikleri teorisidir. Ben Birleşik Krallık'tanım. Aynı işi yapan erkek meslektaşlarım ile aynı parayı almaya hakkım olduğunu düşünüyorum. Kendi bedenim ile ilgili kararlar almaya hakkım olduğunu düşünüyorum. Ben, benim hayatımı etkileyecek politikalara ve kararlara kadınların müdahil olma haklarının olduğuna inanıyorum. Sosyal olarak, erkeklere gösterilen saygının bana da gösterilmesine hakkım olduğunu düşünüyorum. Fakat ne yazık ki, dünyada bütün kadınların bu hakları elde ettiği tek bir ülke bile yok.
“Feminist olmaya karar verdiğimde, bu bana gayet basit gelmişti. Ancak feminizmin dünyada pek popüler olmadığını, erkek karşıtı, agresif ve çekici olmayan kadınlar arasında sıralanmaya başladığımı fark ettim. Feminizm kelimesi neden bu kadar rahatsız edici? Bildiğim bir şey varsa, bunun (feminizmin erkek düşmanlığı olarak görülmesi) son bulması gerektiği”
Beyonce: Cinsiyet eşitliği efsanesine inanmaktan vazgeçmeliyiz
Bu sene popüler kültürde feminist çıkışların bir diğer önemli ismi de Amerikalı şarkıcı Beyonce Knowles oldu.
Beyonce "Flawless" (Kusursuz) şarkısında Nijeryalı yazar Chimamanda Ngozi Adichie'nin ‘Hepimiz Feminist Olmalıyız’ konuşmasından alıntılara yer vermiş ve Beyonce 2014 MTV Ödül töreninde gerçekleştirdiği şovda arkasında kocaman bir feminizm yazısı ile sahne almıştı.
Beyonce, Shiver Report’a cinsiyet eşitliği hakkında için yazdığı makale ile de gündeme gelmişti.
"Cinsiyet eşitliği efsanesine inanmaktan vazgeçmeliyiz. Böyle bir gerçeğe daha ulaşmadık. ABD'de iş gücünün yarısını kadınlar oluştursa da ortalama bir çalışan kadın bir erkeğin kazandığının yalnızca %77'sini kazanıyor. Fakat kadınlar ve erkekler bunun kabul edilemez olduğunu birlikte söylemedikleri sürece hiçbir şey değişmeyecek.Kadınlar nüfusun ve seçmenlerin %50’sinden fazlasını oluşturuyor. Biz fırsatların %100’ünü almayı talep etmeliyiz" ifadelerinde bulunmuştu.
Patricia Arquette: Eşit gelir hakkımızın zamanı geldi, geçiyor
87. Oscar Ödül Töreninde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu rolüyle Oscar kazanan ABD’li oyuncu Patricia Arquette ödül konuşmasında "Herkesin eşit hakları olabilsin diye mücadele ettik. Artık bizim de eşit gelirler kazanma vaktimiz geldi de geçiyor! ABD’deki kadınlara eşit haklar verilmesinin vakti geldi! " çıkışı ile gündeme gelmişti.
Helen Mirren: Her kadın feministtir
"Bir Otostopçu’nun Galaksi Rehberi", "Elizabeth" ve "Aşkın Son Mevsimi" gibi filmlerle tanınan İngiliz oyuncu Helen Mirren "Bence bizim kültürümüzde, her kadın bir feminist. Açık açık belirtmeyi reddetseler de herhangi bir kadını 40 sene önceye götürüp "Böyle bir dünyada yaşamak ister miydin?" diye sorduklarında, verecekleri cevap "Hayır." olacaktır" demişti.
Ellen Page: Feminist olduklarını söylemekten niye çekiniyorlar?
"Inception" (Başlangıç) ve "Juno" filmleri ile tanınan ABD’li oyuncu Ellen PageGuardian’da yayınlanan bir röportajında;"İnsanlar feminist olduklarını söylemekten neden bu kadar çekiniyorlar anlamıyorum. Feminizmin kötü ya da çekinilecek bir kelime olarak anılması ataerkil bir dünyada yaşadığımızın kanıtı değil de ne?" demişti.
Taylor Swift: Bu soruyu erkek şarkıcılara sormuyorlar
2012’de feminist olup olmadığı sorulduğunda “Ben olayları ‘kadınlara karşı erkekler’ şeklinde değerlendirmiyorum” diyen şarkıcı Taylor Swift, 2014’te Guardian’a verdiği röportajda nasıl feminist olduğunu anlattı ve çeşitli program ve röportajlarda yaptığı çıkışlarla mevzuyu kavradığını da ispatladı.
Swift, Guardian’a şöyle demişti: “Gençken, feminist denildiğinde kadın ve erkeklerin eşit haklara sahip olmasının savunulduğunu anlamıyordum. Toplumda kullanıldığı şekliyle, erkek nefretiymiş gibi görünüyordu. Şimdi birçok kadının feminist bir uyanış yaşadığını görüyorum çünkü kelimenin ne anlama geldiğini anladılar.”
Avusturalya’da bir radyo programına katılan Swift, sunucuların kendisine neden müziğinde ilişkilerinden bahsettiğini sorması üzerine yaptığı çıkış ise şöyleydi: “Bu gerçekten çok cinsiyetçi bir yaklaşım. Kimse Ed Sheeran’a ya da Bruno Mars’a bu soruyu sormuyor. Erkek sanatçıların hepsi eski sevgilileriyle, yeni sevgilileriyle, aşk hayatlarıyla ilgili şarkılar yazıyor ama kimse onlara kırmızı bayrak göstermiyor.”
Scarlett Johansson: "Tavşan yemeği" sorusu bana kaldı
2012’de Avengers filminin lansmanında gazetecilerin karşısına çıkan başrol oyuncuları Robert Downey Jr. ve Scarlett Johansson’a oldukça cinsiyetli sorular yöneltildi.
Muhabirler Robert Downey Jr.’a filmlerde çok egoist karakterleri canlandırdığını ve karakterlerin filmde ekip halinde çalışmayı öğrendiğini belirtirken, bu rollere nasıl hazırlandığını ve bu filmlerden ne öğrendiğini sorarken; Scarlett Johansson’a “kara dul” rolü için nasıl forma girdiğini ve nasıl bir diyet yaptığını sordu.
Johansson’ın cevabı şöyle oldu: “Nasıl oluyor da sen enteresan ve varoluşsal soruları alırken, ben ‘tavşan yemeği’ sorusuna kalıyorum?”
Cate Blanchett: Bunu erkeklere de yapıyor musunuz?
Oyuncu Cate Blanchett, 2014 SAG Ödülleri’nde (Screen Actors Guild Awards ) kırmızı halıda E! Kanalının sorularını yanıtlarken, kameranın “aşağı doğru inmesi” üzerine tüm kadınların içinin yağlarını eriten bir çıkış yaptı: “Bunu erkeklere de yapıyor musunuz? Aşağıda ne olabileceğini düşünüyorsunuz?”
Nil Karaibrahimgil: Kız gibiyiz
Nil Karaibrahimgil de son yıllarda feminist çıkışları ile tanınan kişilerden. En son bir hijenik ped reklamı için yazdığı şarkıyla #KızGibi kampanyasını da Türkiye’ye taşıdı.
Reklamın dışında da Karaibrahimgil ‘Özgür Kız’ karakteri ve ‘Pırlanta’ şarkısı ile popüler kültürde feminizm denilince akla gelen figürlerden biri olmaya devam ediyor.
2007 yılında Hürriyet gazetesinde ‘Feminist diyorlar bana, desinler değişemem’ başlıklı bir yazı yayınlamıştı.
Beren Saat: Kadın olmak zor
Oyuncu Beren Saat geçtiğimiz ay Özgecan Aslan’ın öldürülmesi ardından yayınladığı mesajda maruz kaldığı şiddeti anlattı, Türkiye’de birçok kadına içinde bulundukları sessizlik sarmalını kırmaları için cesaret verdi.
Beren Saat’in sosyal medyada yaptığı açıklama kadınların kendi hikayelerini #Sendeanlat başlığı altında anlatmaları için önemli bir başlangıç noktası oldu.
Beren Saat yayınladığı yazıda “Kadın olmak zor, güzel bir kız olmak çok zordur ülkemde… Bugün o güzel yüze baktıkça neler geçiyor aklımdan: İlkokulda etek açmayı oyun yapan sınıf arkadaşlarımın hedefi olmak, okul eteğiyle eve yürürken yediğim onca laf, dersane dönüşü karanlıkta hızlanan adımlarım, göğsüme bastırdığım kitaplarım, taksilerin arkayı izlemek için ayarlanan aynaları, çıkma teklifini kabul etmediğim için canımı acıtan okul arkadaşlarım, ev telefonundan yapılan sapık konuşmalar, peşimden apartmana girip 15 yaşındaki bana ereksiyon halindeki cinsel organının gösteren o çocuğun yüzü, ellerim titreyerek eve kaçışım ve bunu kimseye anlatmayışım, kıçımı hem de bir kanal gecesinde elleyen sarhoş bir kanal yöneticisiyle tartışmam, sevgilisi olmamayı gururuna yediremeyen partnerler, arkadaşımın evinde tuvalete zorla dalıp dudaklarıma yapışan bir oyuncuyu itişim, mesleğim yüzünden yaftalanışım, aylarca peşimden koşan birini sanki ben sevgilisinden ayırmışım gibi tam sayfa haber yapışları, gizlice çakallıkla servis edilen göğüslerimin silüeti davası mavası, bilirkişi raporu lehime çıkınca geri çekilen davaya kocası araya girdi haberi, daha bugün fermuarım açık kalmış haberleri, aman ne önemli!” diyordu. (ÇT)