Taşeronlaşma Neden İşçiler İçin Kötü?

Bir belediye temizlik işçisinin selle mücadele için çalıştırılırken ölmesi, taşeronlaşmanın iş güvenliği üzerindeki olumsuz etkilerini gündeme getirdi.

Ölen işçi Ataşehir Belediyesi'nin temizlik işlerini devrettiği Altaş şirketi için çalışıyordu.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden Yrd. Doç. Dr. Şenay Gökbayrak, 2005'te yazdığı bir makalede belediyelerde taşeronlaşmanın çalışanlar üzerindeki etkilerini değerlendiriyor.

Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası'nın (Genel-İş) Emek Araştırma Dergisi'nde yayınlanan makalesinde Gökbayrak dört madde sayıyor:

Çalışanların iş güvencesinin azalması: Yaşanan yaygın işsizlik ortamında ortaya çıkan taşeron uygulamalar hem belediye işçilerinin hem de taşeron firma işçilerinin iş güvencesinin azalması ve işini kaybetmek korkusu ile yasal bir takım haklarını da aramama yönünde bir durum ortaya çıkarmaktadır.

Sendikalaşma oranlarının düşmesi: Taşeronluk kamu sektöründeki sendikal örgütlülüğü azaltmada önemli bir araç olarak kullanılabilmektedir. TODAİE tarafından yapılan bir araştırmada, sendika şube başkanlarına göre örgütlenmede en çok sorun taşıyan iş yeri birimleri sırasıyla belediye taşeron şirketleri, belediye şirketleri ve belediyeler olduğu ortaya çıkmıştır.

Ücretler ve çalışma standartlarında düşme: Genel olarak hizmetlerin özel firmalar aracılığıyla yerine getirilmesinin önemli tasarruflar sağladığı kabul edilmekle beraber bu maliyet düşüşlerinin çalışanların iş kaybı, daha düşük ücretler, çalışma koşullarının kötüleşmesi ve iş güdüleyicilerinin azalması gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkması eleştirilmektedir.

Taşeron işçi istihdamına ilişkin olarak ortaya çıkan bir başka sorun ise işçilerin sigortalılık durumudur. Taşeron firmalarda çalışan işçilerin çoğu sigortalı olmakla beraber sigorta primlerinin düzenli olarak yatırılıp, yatırılmadığından emin değillerdir. Ayrıca bu işçilerin sigortalılık süreleri oldukça kısadır. Genel-İş sendikasının yaptığı bir araştırmada taşeron işçilerin %65'in toplam sigortalılık sürelerinin 1-3 yıl olduğu saptanmıştır.

İş sağlığı ve güvenliği standartlarında düşme: Belediyelerin birer kamu işvereni olmasından öte, yasalarca düzenlenmiş, toplum sağlığın korunması, geliştirilmesi ve denetimi yönünde önemli görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. (...) Taşeronlaşma kimi durumlarda işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından işyeri hekimi bulundurma, iş sağlığı ve güvenliği kurumları oluşturma gibi düzenlemelerde yasanın aradığı işçi sayısını aşağıya çekmek için kullanılmakta, böylece yasal düzenlemelerin etki alanı dışına kolaylıkla çıkılabilmektedir. (EÜ)

* Makalenin tam metnine ulaşmak için tıklayın.