Taliban'ın eline geçen silahlar ne olacak?

 *Kabil'de Hakkani'yi koruyan Taliban militanları. Fotoğraf: Marcus Yam/Los Angeles Times. 

Geçen hafta Kabil kentindeki turunda, Taliban yanlısı militan Halil Hakkani, başkentin en büyük ibadet yeri olan Pul-i-Khishti Camii'nde bir kalabalığa hitap etmek için ayağa kalktı.

Washington Post'un tanımıyla Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yapımı bir M4 tüfeğini tutarken, benzer şekilde silahlı güvenlik görevlileri, Afganistan ve Irak'taki son 20 yıllık savaşı simgeleyen ABD savaş estetiğine büründü.

Gece görüş gözlükleri ve ABD kamuflaj desenleri olan yüksek kesimli spor miğferler giyen muhafızlar, WP'nin yorumuna göre gece baskınlarında ve çatışmalarda isyancıları avlayan seçkin birliklerin karikatürlerine benziyordu.

"Önemli bir kısmı Taliban'da"

ABD Başkanı Joe Biden'in ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, geçen hafta gazetecilere "Açıkçası, her savunma malzemesinin nereye gittiğine dair tam bir resme sahip değiliz, ancak kesinlikle önemli bir kısmı Taliban'ın eline geçti" dedi. 

ABD basınına göre Taliban zaferinden sonra Biden, Afganistan'da aşırılık yanlılarının yeniden canlanmasını önlemede daha da büyük bir sınavla karşı karşıya. 

Afganistan Yeniden Yapılanma Özel Müfettişi'nin geçen ay Kongre'ye sunduğu bir rapora göre, ABD 2005'ten bu yana Afgan ordusuna "teçhizat ve ulaşım" için en az 18 milyar dolar sağladı ve milyarlarca dolar daha fazla eğitim ve bakım için harcandı.

Pentagon sözcüsü John Kirby Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Kabil havaalanında ABD vatandaşlarını ve müttefiklerini tahliye etmek için büyük çaba sarf eden koalisyon güçlerinin görev için getirilen ekipmanı çıkarmaya odaklanacağını söyledi.

Biyometrik veri hazinesi

Kaygılar arasında, koalisyon güçleri tarafından tercümanları ve savaş çabalarına yardım eden diğerlerini belirlemek ve belgelemek için kullanılan bir biyometrik veri hazinesi var.

Bu kayıtların yok edilip edilmediği veya ABD yetkililerinin verileri intikam almak için kullanabileceğinden korkan militanların eline geçip geçmediği belli değil.

Helikopterler ve saldırı uçakları gibi ele geçirilen bazı ekipmanlar, günlük kullanımdan ziyade propaganda görüntüleri için daha faydalı olabilir.

ABD tarafından tedarik edilen daha gelişmiş uçaklar, Taliban militanlarının muhtemelen sürdürmeyeceği, çok daha az işleyeceği maliyetli bakım rejimlerine ve parça envanterlerine güveniyor.

Teçhizat miktarının kaydı yok

"Askeri Atık: Kalıcı Savaşa Hazır Olmanın Beklenmedik Sonuçları" kitabının yazarı Joshua Reno'ya göre, savaş bittiğinde askeri bir gücün bıraktığı yerlerde silahların devridaimi, küçük silahların veya diğer silahların körüklenmesi ve yoğunlaşması riskini artıracak. 

Üst düzey bir Pentagon lojistik uzmanına göre, geride bırakılan askeri teçhizatın miktarı ve kalitesi hakkında net bir kayıt yok.

Steve Coll, beğenilen "Hayalet Savaşları" kitabında, 1996'da Taliban Kabil'i ele geçirdiğinde, Sovyet-Afgan savaşı sırasında CIA tarafından sağlanan 2.300 Stinger'dan tahmini 600'ünün açıklanmadığını belirtti.

Tahran, mümkün olduğu kadar çok dik kafalı Stinger'ı elde etmek için aynı yarışta yarışıyordu.

Bir saldırganın bir Amerikan yolcu uçağını düşürmek için Stinger kullanma tehdidi The Diplomat'tan Alessandro Arduino'nun makalesine göre tesadüfen gerçekleşmedi. 

Silah kaçakçılığı artacak

"Ve evet tarih tekerrür ediyor" diyen The Diplomat makalesi şu notları düşüyor: 

Bugünün Taliban'ın yıldırım ilerlemesinden bu yana biriktirdiği silahların miktarı ve kalitesi, muhtemelen Afgan sınırlarından uzakta istenmeyen olumsuz sonuçlara yol açacaktır.

Düşman hükümetlere ve karaborsaya yapılan satışlar, Taliban'a ek gelir sağlayabilir ve yalnızca Orta Asya'da değil, ötesinde belirsizlik ve istikrarsızlığı artırabilir.

Halihazırda Kabil'de bulunan Hakkani ağı gibi militan örgütler, Afganistan'dan Ortadoğu'ya, Afrika kıtasına ve hatta Güneydoğu Asya'ya silah kaçakçılığı yapma yeteneğine sahiptir.

"IŞİD'e kadar ulaşıyor"

Muhtemel senaryolar, bölgede istikrarsızlığı teşvik etmek için kullanılan küçük silahlardan veya gece görüş gözlüklerinden IŞİD dahil diğer militan gruplara ulaşan askeri düzeyde iletişim ekipmanlarına kadar uzanıyor.

Helikopterler gibi şimdi Taliban'ın elinde olan daha önemli öğeler, Taliban pilotlarının ve eğitimli bakım ekiplerinin eksikliği nedeniyle ne korunabilir ne de uçabilir. Ancak malzeme, hassas ABD teknolojisiyle ilgilenen ülkelere teslim edilebilir ve bu liste kısa değil.

Savaş yağmalaması, zırhlı Humvee'ler, uçaklar ve saldırı helikopterlerinin yanı sıra askeri keşif uçaklarını da içeriyor.

Afgan Hava Kuvvetleri'nin uçaklarının çoğu, Kabil'in düştüğü sırada komşu Orta Asya ülkelerine kaçmak için Afgan pilotları tarafından kullanıldı, ancak Afgan hava limanlarına park edilen sayı hala bilinmiyor.

Saygon ve Vietnam benzetmesi

Tahmin edilebileceği gibi, Kabil'in düşüşü Saygon'un düşüşüyle ​​karşılaştırıldı.

Bununla birlikte, başvurmaya değer başka bir benzetme, Kuzey Vietnam siyasi komiserlerinin istihbarat yetkilileri ve işbirlikçilerinin listesini bulmak için ARVN ve Güney Vietnam polisinin arşivlerine ulaşma çabasıyla ilgili.

Bulutta depolanan Büyük Veri ve veritabanları çağında, sunuculardan veri silmenin ve sabit diskleri parçalamanın kurşun geçirmez bir çözüm olmadığı aniden fark edildi.

Ayrıca, ABD üslerinde terk edilen yüzlerce askeri biyometrik cihazın, Taliban'ın eski güvenlik görevlilerini ve hükümet destekçilerini bulmak ve hedef almak için kullanacağı dijital bir kırıntı izi bıraktığına dair ciddi endişeler var.

Elde Taşınabilir Kurumlar Arası Kimlik Tespit Ekipmanı, kısaca HIIDE cihazları, parmak izleri, iris taramaları ve ayırt edici yüz özelliklerine sahip veritabanlarına karşı biyometrik okuma yoluyla düşmanlardan dostları dijital olarak tanımlamayı amaçlar.

"Taliban dijital izleri kullanabilir"

Benzer şekilde Kabil'deki sosyal medya kullanıcıları da sadece cep telefonlarında değil, internette de dijital bir iz bıraktı. Artık Taliban, güç ve yerel medya kontrolü üzerindeki hakimiyetinden emin olduğunda onlara karşı kullanılabilecek dijital bir kanıt.

Taliban'ın eyleme dönüştürülebilir dijital istihbarata erişim yeteneklerini küçümsemek bir hata olabilir.

Taliban'ın yabancı istihbarat servislerinden alabileceği muhtemel desteğin yanı sıra, militan grupların yüksek teknolojili silahlara karşı düşük teknolojili planlardan yararlanma konusundaki ustalığını küçümsemek akıllıca olmaz.

Irak'taki İran yanlısı militanların ABD Predator insansız uçaklarından gelen canlı video yayınlarını kesmek için 26 dolarlık hazır yazılımı kullanmaları ve potansiyel olarak onlara ABD insansız uçaklarının kırpılmayan gözlerini izlemeleri için ihtiyaç duydukları bilgileri sağlaması örneği verildi. 

İsyancıların drone video yayınlarını ele geçirme tehdidi, şifreli iletişimle yamalandı; bununla birlikte, düşük teknolojili taktik verimlilik örnekleri çok.

On yıldan beri Taliban, propaganda filmleri çekmek, havadan keşif yapmak ve kamikaze uçan bombaları yönlendirmek için hazır ticari insansız hava araçlarını kullanıyor. Bu, Suriye ve Irak'ta İslam Devleti tarafından ödünç alınan bir oyun.

Son zamanlarda Taliban'ın gözetim için geliştirilen Boeing ScanEagle insansız hava araçlarını ele geçirmesi, savaşçıların büyüyen cephaneliğine yeni bir yetenek ekleyebilir. Ayrıca taktiksel kullanımları alternatif ve ölümcül seçeneklere dönüşebilir.

Propaganda açısından bakıldığında, Afgan şehirlerinde ABD savaş ganimetleriyle geçit töreni yapan Taliban savaşçılarının videoları, Biden yönetiminin çekilme kararına yönelik eleştirileri artırıyor.

TIKLAYIN - Afganistan Savaşı'nın 20 yılı: Bitmeyen keder

Çağdaş Batılı askeri PowerPoint sunumlarında von Clausewitz ile omuz omuza alıntılanan "Savaş Sanatı"nın saygıdeğer yazarı Sun Tzu, altın kuralın düşmanınızı tanımak olduğunu belirtir. Muhtemelen 20 yıl yeterli değildi.

(PT) 

*The Diplomat'tan Alessandro Arduino'nun makalesinin tamamını okumak için tıklayın.