Sırbistan BMnin Kosova Planını Reddetti
Plan, 250 üyeli parlamentodaki oylamada, 15 "kabul" oyuna karşılık 225 "ret" oyu ile geri çevrildi. Ret gerekçesinde, "BM planı, Kosova'nın tam bağımsız ülke olması şartlarını yaratıyor. Bu, Sırbistan'ın egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı duymadığından uluslararası hukukun temel prensiplerine aykırı" deniliyor.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç de daha önce "Plan Kosova'ya bağımsızlık yolu açıyor. Sırbistan bunu asla kabul etmez" açıklamasını yapmıştı.
Kosovalı Arnavutlar da memnun değil
Plan, Kosovalı Arnavutları da tatmin etmiş gözükmüyor. Kosovalı liderler, "bağımsızlığın önünü açtığı için" planı kabul edeceklerini belirtse de, planın açıklandığı hafta sonu (10 Şubat) Priştina'da tam bağımsızlık isteyen grupların düzenlediği gösterilerde BM binası saldırıya uğrayınca polis müdahale etmiş, çıkan çatışmada 2 kişi ölmüştü.
Bağımsızlığın nitelikleri var, bağımsızlık yok
Ahtisaari'nin 2 Şubat'ta açıkladığı planda, Kosova'ya anayasa, milli bayrak ve marş, orduya benzer bir güvenlik gücü, uluslararası anlaşmalara taraf olma ve uluslararası organizasyonlara katılma hakkı gibi bağımsız bir devletin birçok niteliği var; ancak "bağımsızlık" yok.
Bunun yerine "Kosova'nın bir devletin sahip olduğu haklardan yararlanması gerektiği" ve "uluslararası gözetim altında kendi kendini yöneteceği" ibaresi geçiyor. Metinde Kosova'nın "artık Sırbistan'ın parçası olmadığı" ifadesi de açıkça geçmiyor; ancak Sırbistan'ın Kosova'yı sınırları dahilinde tutma hakkı reddediliyor. Bölgedeki uluslararası gücün varlığı da devam ediyor.
Planın getirdiği öneriler şöyle:
* Kosova demokratik olarak ve hukukun üstünlüğüne saygı içinde kendini yönetir, anayasasını hazırlar, milli bayrak ve marş gibi sembollerini kullanır.
* Uluslararası anlaşmaları müzakere edip kabul eder. IMF ve BM gibi uluslararası örgütlere üye olma hakkı bulunur.
* NATO ve AB güçlerinin asker ve polislik görevi sürer.
* Herhangi bir anlaşmazlık durumunda, AB ve BM'nin atayacağı uluslararası bir üst temsilci son kararı verir
* Resmi diller Arnavutça ve Sırpçadır.
* Arnavut olmayanların parlamento ve kamu hizmeti hakları garanti altına alınır.
* Ortodoks Kilisesi korunur.
* Kosova'nın Arnavutluk'a, Kosova'daki Sırp bölgesinin de Sırbistan'a katılımı bloke edilir.
* Kosova'daki Sırplar belediye meclisi ve polis komiserini seçer. Mali eğitim ve sağlık konularında geniş özerklik tanınır. 200 bin Sırp mültecinin eve dönüş hakkı verilir.
Kosova'nın bağımsızlığı gündeminde bölgedeki Sırpların hakları da önemli bir tartışma konusu yaratıyor çünkü 2 milyonluk Kosova nüfusunun 100 binini Sırplar oluşturuyor. Kosovalı Sırplar bölgenin Sırbistan'dan ayrılmasına karşı.
Martta Güvenlik Konseyi'nde
Ahtisaari'nin sunduğu plan, Kosova'nın nihai durumu için yapılacak görüşmeler öncesi bir "öneri paketi" niteliğinde. Ahtisaari, yeni önerileri ekleyip nihai planı martta Güvenlik Konseyi'ne sunacak. Sırp ve Kosovalı Arnavutların plan hakkındaki fikirlerini ortaya koyacağı görüşmelerin son turu ise 21 Şubat'ta başlayacak.
Planın uygulamaya konması için mart ayında BM Güvenlik Konseyi'nde yapılacak oylamada kabul edilmesi gerekiyor. Bu yüzden de Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden biri olan ve veto hakkı bulunan Rusya'nın plan üzerine yaptığı açıklamalar kritik önem taşıyor. Rusya, Sırbistan'ın kabul etmediği bir planı onaylamayacağını ve planın bu haliyle Güvenlik Konseyi'ne sunulmasının "anlamsız" olacağını duyurmuştu. Rusya Dışişleri Bakanı, planı "dengeli" bulduğunu açıklayan ABD'yle görüş ayrılıklarını "diğer tüm konulardakinden daha büyük" olduğu yorumuyla açıkladı.
1999'da NATO'nun Yugoslavya'daki savaşa müdahalesinden bu yana BM denetiminde bulunan Kosova, hukuken Sırbistan'a bağlı. Bölgede çoğunluğu oluşturan Kosovalı Arnavutlar tam bağımsızlık istiyor, Sırbistan ise Kosova'nın "Sırbistan'ın toprak bütünlüğünün bir parçası" olduğu görüşünde ısrarlı. Temmuz 2006'da Kosova'nın statüsünün belirlenmesi amacıyla Arnavut ve Sırp liderler arasında yapılan ilk görüşmeler sonuçsuz kalmıştı. (KÇ/TK)
* Bu haberi Kudret Çobanlı derledi.
