Seçim Kanunlarında "Kadın" Yok; "Eşit Temsil" Şart

Kadın örgütlerinin Birleşmiş Milletler (BM), Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) çerçevesinde, 21 Temmuz'da, yapılan Türkiye Oturumu'na sunduğu gölge raporda, Meclis'te, Bakanlar Kurulu'nda, belediyelerde yüzde onları bile bulmayan kadın katılımının artırılması için eylem talepleri sıralandı.

CEDAW Sivil Toplum Yürütme Kurulu ile Türkiye ve Türk Ceza Kanunu (TCK) Kadın Platformu tarafından hazırlanan raporda, "Kadınların Meclis'te temsili siyasi partilerin üst yönetim kurullarının ve liderlerinin keyfî uygulamalarınca belirleniyor" dendi. Gölge Rapor'da kadınların siyasette ne kadar temsil edildiğine ilişkin rakamlara yer verildi:

*2007 genel seçimleri sonrası, kadınların parlamentoya katılım oranı (%9,1) Inter Parliamentary Union tarafından hesaplanan dünya ortalamasının (%18,4)  çok altında kaldı.

*Bakanlar Kurulu'nun 25 üyesinden sadece ikisi (%8) kadın.

*Türkiye'deki belediye başkanlarının yüzde 0,92'si kadın; belediye meclisi, il genel meclisi, köy ve mahalle meclisleri dâhil yerel yönetimlere seçilen kadınların oranı ise yüzde 1,23.

*Parlamentoda grubu bulunan partilerin karar organlarında yer alan kadın sayıları şöyle: Eski DTP'de yüzde 39,5, CHP'de yüzde 20,6, AKP'de yüzde 17 ve MHP'de yüzde 4.

*Mayıs 2008 itibariyle Türkiye'de 155 vali arasında tek bir kadın vali yok; sadece beş vali yardımcısı ve 16 kaymakam kadın.

*Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzey kadrolarında kadınlar, yeterince temsil edilmiyor. Türkiye'nin 177 büyükelçisinden sadece 18'i (%10,2) kadın.

Eşit temsil yasalardan başlar

Gölge Rapor'da kadınların siyasete katılımı konusunda yeterli adımlar atılmadığı için, 2005 yılında yapılan, bir önceki gözden geçirme oturumunda sunulan eylem talepleri tekrarlandı. Kadınların siyasete katılımını arttırmak ve eşitliği sağlamak için raporda yer alan öneriler şunlar:

*Türkiye'de Siyasi Partiler ve Seçim Kanunu, kadın-erkek eşitliğini ve demokratik katılımı sağlamak üzere, kadınlar ve erkekler için eşit temsil şartını içerecek ve kadınların seçilebilir sıralardan aday gösterilmesini  sağlayacak  şekilde değiştirilmelidir.

*Anayasa'ya ve Siyasi Partiler ve Seçim Kanunu'na (parite) %50 eşitlik hükmü, hem ulusal hem de yerel seçimler için, mutlaka girmelidir.

*Devlet bütçesinden siyasi partilere aktarılan para yardımının en az yüzde 30'u, tam eşitlik sağlanıncaya kadar, kadınlara yönelik araştırma ve politika oluşturma çalışmalarında kullanılmak üzere kadın kollarına ayrılmalı ve siyasi partilere genel bütçeden ayrılan pay kadın üye sayısı göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.

*Dışişleri Bakanlığı'nda ve genel olarak kamu yönetiminde üst düzey kadın personel sayısının artırılmasına yönelik geçici özel önlemler alınmalıdır.

*Kamu kaynaklarının kullanım ve dağıtımında kadınlar söz sahibi olmalıdır.

*Fiili eşitliğin sağlanabilmesi için toplumsal cinsiyete duyarlı bir bütçe hazırlanmalıdır; bütçenin etkin kullanılıp kullanılmadığı düzenli olarak denetlenmelidir. (SP)