Polonya: Başbakan Tusk'un "Yurttaş Koalisyonu" pazar günü iktidar sınavında

Geçtiğimiz ekimdeki genel seçimlerde parlamentoda değişen güç dengesine dayanarak Polonya'da on yıl süren milliyetçi iktidara son veren Donald Tusk Başbakanlığındaki Avrupa yanlısı Yurttaş Koalisyonu, pazar günü yapılacak yerel seçimlerde ilk ciddi sınavını verecek.  

Tusk, Ekim 2023 seçimlerinden ikinci çıkmasına karşın Cumhurbaşkanı Duda'nın desteklediği önceki başbakan Mateusz Morawiecki'nin parlamentodan güvenoyu alamaması üzerine kendi Yurttaş Koalisyonu, Polonya Halk Partisi, Polonya 2050 ve Sol ile oluşturduğu koalisyonla Polonya Meclisi'nde (Sejm) Başbakanlığını onaylatmayı başarmıştı. 

Tusk'ın seçim vaatleri arasında demokrasinin gerilemesini durdurma ve ileriye taşıma, kadın ve azınlık haklarını genişletme ve önceki hükümet döneminde Polonya'nın Batılı müttefikleriyle gerginleşen bağlarını onarma ilk sıralarda. 

Haziran'daki Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde Avrupa çapında kamuoyu yoklamaları popülist sağın yüksek bir performans göstereceğine işaret ediyor. Bu Tusk'ın karşısındaki milliyetçi muhafazakar blokun da iştahını artıran bir etken. 

Tusk iktidara geldiğinden beri hukukun üstünlüğündeki gerilemeler nedeniyle milyarlarca avroluk Avrupa Birliği fonlarına konulan blokajı kaldırmayı başardı ve yargı düzeni ile kamu medyasında kapsamlı reformlara girişti. Bununla birlikte medyaya yönelik olanlar başta olmak üzere kimi reformlarının yasallığı tartışma konusu oldu. Tusk seçim vaatlerinin birçoğunu yerine getirmediği gerekçesiyle de eleştiriliyor.

Risklerin farkında olan Tusk, ülkenin güneydeki Krakow kentinde düzenlenen mitingde yerel seçimlerin "15 Ekim seçimleri kadar önemli olacacağı" konusunda uyardı ve "Eğer bu seçimleri kazanamazsak trend tersine dönebilir."dedi. 

Anketler, yarışın Tusk'un Yurttaş Koalisyonu (KO) ile milliyetçi muhalefet partisi Hukuk ve Adalet (PiS) arasında geçeceğine işaret ediyor. 

Yorumcular, KO'nun yerel seçimlerde öne geçmesinin partinin hem parlamentoda hem hükümette baskın konuma gelmesini sağlayacağı konusunda birleşiyor. 

Reuters'e demeç veren  Varşova Üniversitesi'nden siyaset bilimci Rafal Chwedoruk, "Bu seçimlerin sonuçları, çeşitli bakanlıkların personel alımı, siyasi yönelimleri vb. açısından koalisyon hükümeti içindeki güç dengesini etkileyece[ğini]" dile getiriyor.

Kürtaj hakkı

Özellikle kürtajın yasal güvencelere kavuşması konusu koalisyondaki çatlakların belirginleşmesine yol açıyor. Katolik Muhafazakr Üçüncü Yol ittifakından gelen Meclis Başkanı Szymon Holownia'nın, kürtaj hakkının genişletilmesine ilişkin yasaların görüşülmesini Pazar günkü seçimler sonrasına ertelemesi, kadınları ve birçok sol eğilimli Polonyalıyı kızdırdı.

Koalisyonun sol kanadında yer alan partiler, seçmenlerinin sağ kanadın kadın haklarına yönelik tutumundan duydukları öfkenin seçimlere katılımı düşürmemesi için özel çaba gösteriyor. 

Sol'un Varşova belediye başkanı adayı Magdalena Biejat, Reuters'e "Bu seçimlerde, merkezi düzeyde olup bitenlerin yerel düzeyde olup bitenlerle oldukça birbirine karıştığı kesinlikle doğru, ayrıca Meclis Başkanı Holownia'nın kürtajla ilgili yasa tasarılarını yasalaştırmaya direnci de cabası" diyor. 

Sağ, ekimdeki kayıplarına karşın henüz ayakta. Varşova Üniversitesi'nden siyaset bilimci Anna Materska-Sosnowska, "Milyonlarca seçmen daha yeni (geçen Ekim ayında) PiS'e oy verdi, öldüğünden söz etmek için henüz erken" diyor. 

(AEK)