İstanbul’da kira krizi büyüyor: "Bir odada 4-5 kişi kalıyor"

İstanbul'da kira ücretleri her geçen gün artıyor. Gayrimenkul değeri ve veri analizi sunan bir platform Endeksa'nın emlak verilerine göre son 1 yılda İstanbul'da kiralar yüzde 145 arttı. Öğrenci, akademisyen, işçi, düşük ve orta gelirli pek çok kişi aldığı maaşın neredeyse tamamını kiraya vermekten ya da kirasının maaşından bile fazla olmasından şikayetçi. İstanbul'da farklı ilçelerde kira artışları sonucu evsiz kalmış veya fahiş zamlara boyun eğmek zorunda kalan kiracılar yaşadıkları sorunları bianet'e anlattı.

"Artık tek başıma eve çıkamayacağımı biliyorum"

Sinem A. 28 yaşında, özel sektörde çalışıyor. Tek başına yaşadığı evinden çıkıp, arkadaşının yanına taşınmak zorunda kalmış.

"Tam zamanlı çalışıyorum, bunun dışında ek işler de yapıyorum. Aynı zamanda yüksek lisans öğrencisiyim. Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti olarak belirlenen ücretten daha az bir maaş alıyorum. Önceden bu maaşla kiramı, faturalarımı ödüyor, mutfak masrafımı hallediyor, ayda birkaç kere dışarıda içki içebiliyordum. Ancak şimdi hiçbirini yapamıyorum.

"3 yıl boyunca yalnız başıma yaşadığım Maltepe'deki evin, ikinci yıl itibarıyla satılığa çıkarıldığını öğrendim. İlk zamanlar 400 bin liradan satılığa çıkarılan ev, 1 milyon 800 bin liraya alıcı buldu.

"Daha sonra evsiz kaldım. Yeni ev sahipleri evde oturmak istediklerini söylediler. Bunun için onlardan yasal hakkım olan zamanı istedim. Anlayışlı yaklaştılar. Ancak zaman geçtikçe, evden ne zaman çıkabileceğimle ilgili aramaları o kadar sıklaştı ki, bıktım. Haklarımı hatırlatmalarla, sürekli mesaj ve aramalarla geçen iki ayın sonunda pes ettim. Yasal olarak evde kalmam için henüz üç ayım olmasına rağmen arkadaşımın daveti üzerine onun evine taşındım.

"Çünkü mevcut kiralar benim maaşımı aşacak vaziyetteydi. Artmaya da devam ediyor. Arkadaşımın bir odasına taşındığım için eşyalarımın yalnızca bir odaya sığabilecek kadarını yanıma alabildim. Yıllardır küçük küçük biriktirdiğim her şeyi bırakmak zorunda kaldım.

"Evden çıktığım zaman, artık bir daha kolay kolay tek başıma eve çıkamayacağımı biliyordum. Şu anda İstanbul'da ortalama kira bedeli 10 bin lirayı aşmış durumda. Yalnızca bir evi bulup oturmaya karar vermem bile depozito, emlakçı bedeliyle 30-40 bin lirayı bulacak. Eşyalar için de en az bir bu kadar daha gerekli. Neredeyse 100 bin lira.

"Kira sorunları şüphesiz en çok genç kadınları etkiliyor. Ya aile evlerine dönmek zorunda kalıyorlar ya da partnerlerinin yanına taşınıyorlar. Her ikisinde de bir sürü şeye göz yummak zorundalar."

"Gelirim var ama yine ailemden para alıyorum"

Ergün B. 26 yaşında, uluslararası bir şirkette çalışıyor.

"Kısa süre önce Ankara'da yaşıyordum, öğrenciydim. Mezun olup İstanbul'a geldim. Uluslararası bir şirkette işe girdim. Hibrit bir biçimde çalışıyoruz. Durum böyle olunca İstanbul'a taşınmam gerekti, bir süre bir arkadaşımın yanında idare ettim. Kısa bir süre önce Şişli'de ev tuttum. Aldığım maaş birçok çalışana göre bir miktar daha iyi olsa da sadece kirama ve faturalarıma yetiyor. İyi bir gelirim var ama geçinebilmek için yine ailemden para alıyorum."

"Bir odada 4-5 kişi kalıyor"

Metin Y. 35 yaşında, işçi. Sarıgazi'deki evinin kirası fazla geldiği için bir ev arkadaşıyla yaşamaya başlamış.

"Kiraya çıkmadan önce çok araştırdım. Oda fiyatları aylık en düşük 1500 TL'den başlıyor. İnsanlar bu odaları paylaşımlı kiraya veriyor. Bir odada 4-5 kişi kalıyor. Kiralık ev bulamayınca aramaktan vazgeçtim. Şu an kaldığım Sarıgazi'deki ev eski bir binada yer alıyor. Kiram 2022 Ocak ayı itibariyle yüzde 100 zamlandı. 2023 döneminde ne kadar bir zamla karşılaşacağımı merak ediyorum. Bir ev arkadaşı edindim, diğer türlü çok ağır geliyor. Çalışıyorsun aldığının yarısından fazlası ev kirası ve faturalara gidiyor. Çözüm için belki bir yerlere başvursam mı diye düşündüm sonra bundan da vazgeçtim."

"Eve çıkmak bir hayal oldu"

Ayşe Ç. 25 yaşında, medya sektöründe çalışıyor. Eve çıkmaya niyeti olsa da kira fiyatlarından dolayı bunu yapamıyor. Ailesinin İstanbul'da yaşamasından dolayı kendini şanslı sayıyor.

"İşle ev arasındaki mesafe çok yorduğu için bir yıl önce eve çıkmaya karar verdim. O dönemde bir ev tutabilecek maddi durumum yoktu. Belki birinin yanına taşınırım diyordum. O dönem bulamadım, internetten bulduğum ilanlara da güvenemedim. Asgari ücrete gelen zam sonrası kiralar da iyice arttı. Benim için eve çıkmak bir hayal oldu. Annem bazen bulduğu ilanları gösteriyor, bir oda kirası yedi bin lira. Bunu karşılamam mümkün değil. Ailem İstanbul'da yaşadığı için kendimi şanslı hissediyorum."

"Yüzde 330 zam oranına razı oldum"

Nur Y. 26 yaşında, gazeteci. Taşınma masraflarının fazla olmasından dolayı yapılan yüzde 330 oranındaki zammı kabul ettiğini anlatıyor.

"Kira kontratımın bitmesine daha yedi-sekiz ay vardı. Bir gün ev sahibime bir şey danışmak için mesaj attım. Mesaj sonrası aramızda geçen konuşmada artık mezun olduğuma lafı getirdi. Bu yüzden evden çıkmam gerektiğini ve evime kendisinin taşınacağını söyledi.

"Sonrasında ise evimi boşaltmama gerek kalmadığını ama evde oturmaya devam etmem için bir miktar zam yapmak zorunda olduğunu açıkladı. Zam oranı yüzde 330'du. Biraz daha indirim yapmasını rica ettim. O da 'En fazla 500 TL indirim yaparım' dedi. Ama zamma karşın benden talep ettiği kira Beşiktaş ortalamasının altındaydı.

"Bu süreçte ben de ev bakıyordum. Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş'ta ev aradım. Yıllardır Avrupa Yakası'nda yaşadığım için önceliğim bu semtlerdi. Ama buralardaki kiralar ev sahibimin benden talep ettiği yüzde 300 zamlı kiramdan bile fazlaydı. Depozito, taşınma masrafları ve daha fazla kirayı karşılamayacağım için zamma razı oldum, belki kaderci bir yerden yaklaşıyorum meseleye ama durum bu. İlçelere göre kiralar açıklandı, baktım Beşiktaş'ta kiralar 22.000 civarında. Bu yüzden üç kat zamma rağmen kiram uygun geliyor kulağa."

(ED/AÖ)