Irak Dünya Mahkemesi Bushu Yargılayacak

Irak'taki işgali ve insanlık suçlarını ortaya çıkararak kamuoyu yaratmak ve uluslar arası kurumları harekete geçirme amacıyla, 2003 yılında farklı ülkelerde platformları kurulan Irak Dünya Mahkemesi'nin son oturumu 20 Mart 2005'te İstanbul'da yapılacak.

Bugün Taksim'deki Makine Mühendisleri Odası'nda toplanan Irak Dünya Mahkemesi İstanbul ve New York Platformu katılımcıları, Türkiye'deki savaş karşıtları ve eylemcilerden destek istedi.

Ayşe Berktay, mahkemenin insanlığa karşı işlenen suçları teşhir ederek, savaş karşıtı kampanyaya destek olma amacını taşıdığını belirtti.

Mahkemenin meşruiyetini uluslararası kurumların savaş suçları konusunda acze düşmesinden görevlerini yapmamalarından aldığını söyleyen Müge Sökmen, savaş kararı ve savaş suçları konusunda uluslar arası kamuoyu yaratmayı amaçladıklarını ekledi.

Sökmen mahkemenin İstanbul'daki oturumuna savunma makamı olarak Irak savaşını destekleyen gazetecileri de çağıracaklarını duyurdu. Bu oturumda Irak'ta yaşananlarla ilgili ABD ve İngiltere Başkanları mahkemeye katılmasalar da, yargılanacak.

"Bush ve Blair İstanbul'da tutuklanabilir"

Avukat Hülya Üçpınar ise yarın Irak'a açılan savaş ve işlenen savaş suçları hakkında ABD Başkanı George W. Bush ve İngiltere Başbakanı Tony Blair'in yetki kullandığını gerekçe göstererek bir suç duyurusu yapacaklarını duyurdu.

Bush ve Blair'in Birleşmiş Milletler (BM) sözleşmeleri çerçevesinde Türkiye'de açılacak bir soruşturma sonucunda tutuklanabileceğini belirten Üçpınar, Irak Dünya Mahkemesi'nin BM üzerinde siyasi baskı unsuru olmayı da amaçladığını vurguladı.

Irak Dünya Mahkemesi New York Oturumu Koordinatörü Anthony Alessandrini ABD'de ulusal güvenlik adına savaşın ve işkencenin savunulabildiğine dikkat çekerken, mahkemeyi Irak'taki işgale tepki gösteren ırkçılık karşıtlarından kadın örgütlerine farklı oluşumların bir araya geldiği bir "vicdan jürisi" olarak tanımladı.

Toplantıya katılan izleyiciler Irak'taki savaş atıklarının Türkiye'ye getirilmesine değindi. Mahkemenin işleyişi hakkında sorular yöneltildi.

Irak Dünya Mahkemesi nedir?

Irak Dünya Mahkemesi fikri 2003'te, ABD'nin Irak'a saldırısının ardından düzenlenen farklı ülkelerdeki savaş karşıtı toplantılarda ortaya atıldı.

İlhamını ise ABD'nin Vietnam'da işlediği suçları konu alan ve 1967'de gerçekleşen Russell Mahkemesi'nden aldı. Mahkeme Bertrand Russell Vakfı'nca da destekleniyor.

Brüksel, Hiroşima, New York ve Tunus'ta dahil olmak üzere 15 farklı yerde toplanan mahkemelerde hukukçuların yanı sıra akademisyenler, yazarlar, aydınlar, savaş karşıtları ve bireysel aktivistler katılıyor.

Mahkemede, sanık konumunda olan devletlerin düşüncelerini temsil eden ve iddia makamının görüşlerini çürütmeye çalışan bir "savunma makamı" da bulunuyor.

Her ülkedeki mahkeme platformları Irak'ta işlenen savaş suçlarıyla ilgili kanıtlar topluyor, tanıklıkları derliyor, bilgilerini paylaşıyor ve çalışmalarını duyuruyor.

Mahkemenin Lizbon'daki platformunda Portekiz'in Irak'a asker göndermesi konusunda, devlet ve hükümet yetkililerinin sorumluluğu tartışılırken, Hiroşima'daki oturumlarda Irak'ta ABD askerlerinin kullandığı seyreltilmiş uranyumun etkileri konuşulmuştu.

Dünya Sosyal Forumu ve Avrupa Sosyal Forumu'nca da desteklenen mahkemeye sunulan bulgular, farklı kesimlerden seçilmiş bir vicdan jürisi tarafından değerlendiriliyor.

2005'te, İstanbul'da yapılacak son oturumda, Irak Dünya Mahkemesi'nin platformlarının bulguları ve çalışmaları değerlendirilecek. Jüri başkanlığının Nelson Mandela'nın yapması konusunda görüşler ortaya atılıyor.

Mahkemenin amacı Başta Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri'nin ülkelerce dikkate alınması, ABD asker ve yetkililerinin tüm dünyada insan hakları ihlalleri iddialarıyla ilgili Uluslar arası Ceza Mahkemesi'nde yargılanabilmesi için kamuoyu oluşturmak, Irak'taki insanlığa karşı işlenen suçları ve soykırım iddiaları araştırmak, savaş suçlarının unutulması ve gizlenmesine karşı durmak, Yeni Emperyal Dünya Düzeni'ni teşhir etmek olarak tanımlanıyor.

Bireysel katılımlar üzerinden yürüyen mahkeme çalışmalarına [email protected] e-posta adresi yoluyla destek verilebilir.

John Berger'den mahkemeye destek

Yazar ve düşünür John Berger, 2003 yılında Irak Dünya Mahkemesi'ne destek verdiği yazısında şunları söylemişti:

"Suçları unutmamalı, kayıtlarını muhafaza etmeliyiz. Suçluların ilk işi bunları yok etmektir zaten. Çünkü bu efendiler yalnızca masum katletmezler, hafızayı da maktul ederler. Yeni dünya tiranlığına karşı yükselen muhalefete ilham vermesi için bu kayıtların tutulması şart. Bu aşırı silahlanmış tiranlar askeri ya da iktisadi her savaşı kazanabilirler. Ama kaybettikleri bir savaş var ki, ismine kendileri 'İletişim Savaşı' diyorlar.

Dünya kamuoyunun desteğini kazanamıyorlar. Gitgide daha çok insan 'hayır!' diyor. Sonuçta bu, yenilgileri, tiranlıklarının sonu olacak. Ama bu son daha kaç trajedi, istila ve felaketten sonra gelecek? İşte kayıt tutmanın, muhafaza etmenin, hatırlamanın aciliyeti bundandır.

İşledikleri suçlar unutulmayacak, her kıtada ağızdan ağıza dolaşacak. Her geçen gün daha çok insan 'hayır!' diyecek, Çünkü bugün korumaya niyetli olduğumuz ve sevdiğimiz her şeye 'evet!' demenin tek önkoşulu bu." (ÖG)