Grevler ve barikatlar yayılırken Dina Boluarte "olağanüstü hal" ilan etti

Fotoğraf: Perunun orta ve güney kentlerindeki protestolar/Gerardo Marin/La República

Peru'da Pedro Castillo'nun görevden alınmasına varan siyasal krize "hepsini görevden alın" sloganıyla yanıt veren halk kitleleri, ülkenin iç kesimlerinde Kongre'nin lağvedilmesi ve erken seçimlere gidilerek bir Kurucu Meclis seçilmesi talebiyle yaşamı durduruyor ve yolları ulaşıma kapatıyor.

Halk ve polis güçlerini karşı karşıya getiren güvenlikçi yaklaşım üç gencin göz yaşartıcı gaz kapsülü ve mermilerle vurularak ölmelerine yol açtı ve yeni Dina Boluarte, gerilimin yoğunlaştığı Cajamarca, Arequipa, Cusco ve Andahuaylas'ta olağanüstü hal ilan etti.

Yerli halkların çoğunluğu oluşturduğu, ülkenin görece daha yoksul iç ve güney bölgelerinde kitleler "hepsini görevden alın" sloganı çevresinde toplanıyor. 

Bu bölgelerden gelen haberlere göre, halk sokaklara dökülmekle kalmıyor, yollar ve havalimanlarını kontrol altına alıyor ve okullar tatil oluyor. 

OHAL ilanı

Gösterilerin başlamasından bu yana ikinci ölümün meydana gelmesi üzerine yeni Başkan Dina Boluarte, gerilim bölgelerinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini duyurdu.

Boluarte OHAL ilanını şu sözlerle bildirdi: "Yüksek çatışma bölgelerinde olağanüstü hal ilan ediyorum. Yurttaşların temel haklarını etkilemeden iç düzenin kontrolünün barışçıl bir şekilde yeniden sağlanması için talimat verdiğimi bildiriyorum. Kendi memleketim olan Andahuaylas'ta hemşehrilerimizin hayatlarını kaybetmesinden derin üzüntü duyuyorum." 

İlk öldürülen, Huancabamba topluluğuna mensup bir protestocu oldu. Akrabalarının medyaya verdiği bilgiye göre, 15 yaşından küçük olan erkek çocuğu Andahuaylas'ta protestocularla polis güçleri arasındaki çatışmalarda bir merminin isabet etmesi sonucu öldü. 

Bu protestocunun cenazesi kaldırılırken Pazar akşam üzeri 18.00'den sonra Romario Quispe adındaki bir genç göstericinin daha silahla vurularak öldürüldüğü doğrulandı.

Ayrıca protestocularla polis arasında 20'den fazla yaralı olduğu doğrulandı. Hastaneye kaldırılan üç kişiden, başına göz yaşartıcı gaz kapsülünün isabet ettiği bir gencin daha öldürüldüğü haber verildi. Ancak haber henüz resmen doğrulanmadı. 

Andahuaylas'ta gerilim yükseliyor

Apurímac eyalet valisi Baltazar Lantarón,  Andahuaylas'ta yalnızca hayat kayıplarıyla kalınmadığını, aynı zamanda Kongre'nin lağvı ve genel seçimlere gidilmesi talebiyle sokaklara dökülen halkın yolları kapattığını ve uçakla gelen takviye polis kuvvetlerinin havalimanında kuşatıldığını bildirdi. 

Güvenliği sağlamak üzere Lima'dan Andahuaylas'a gönderilen 50'den fazla takviye polis gücü halen kuşatma altında ve havalimanından ayrılma olanakları yok. 

Gün içinde Apurimac sakinlerinin Andahuaylas karakolunu ateşe verdikleri ve bugünden (Pazartesi) başlayarak Kongre'nin lağvedildiği duyurulana kadar sürekli grevde kalacaklarını duyurdukları bildirildi.

Andahuaylas Belediye Başkanı Adler Malpartida, Apurímac bölgesinin bu bölümünde meydana gelen protestolarda iki kişinin hayatını kaybetmesi nedeniyle ilde yas ilan edildiğine dikkat çekti.

Ulusal İnsan Hakları Koordinatörü (CNDDHH), Andahuaylas protestosunda iki kişinin ölümü dolayısıyla bölge halkıyla dayanışma duygularını ve derin üzüntüsünü ifade etti. "Polis baskısı artık yeter" dedi. 

Ülkenin güneyindeki kent ve eyaletlerde, devlet kurumlarında iş bırakma kararı alındı ve okullarda dersler tatil edildi. Bu önlem aynı zamanda Ica ve La Libertad şehirlerine de ulaşıyor.

Çin madencilik grubu MMG'nin Las Bambas bakır işletmeleri gibi büyük madenlere ev sahipliği yapan Apurimac'ta bugün başlayacak süresiz greve sivil ve yerli grupların katılımıyla protestoların daha da güçlenebileceği öngörülüyor. 

Las Bambas'tan medyaya bilgi veren yetkililer halkın madeni kuşatma olsılığının arttığını ve yerel toplulukların firmaya  tarafından firmaya yönelik protestolarının "radikalleştiğini" doğruladı.

Güney Panamericana
yolu ulaşıma kapatıldı

Andahuaylas'ta halk fiili bir isyan ilan ederken, Arequipa'da Chala sakinleri Kongre'yi protesto için Güney Panamericana  otoyolunu kapattılar.

Eylemciler büyük araçların da motosikletlerin de geçişine izin vermiyor. Bazı kamyoncular, halk tarafından alıkonduklarını ve kendilerine tasmalarla saldırıldığını söylüyor.

Protestolar nedeniyle kimi eğitim kurumları bugün için derslere ara verme kararı aldı. 

Bu arada, iller arası seyahatin askıya alınmasıyla, yüzlerce insan tatil beldesi Ciudad Blanca'dan ayrılamadan geceyi terminallarde geçirmek zorunda kaldı

Cajamarca ayakta 

Pazar günü yerli topluluklara mensup yüzlerce insan Pedro Castillo'nun serbest bırakılması, Kongre'nin lağvedilmesi ve erken seçim talebiyle kent sokaklarında yürüdü.

Cajamarca'daki topluluk liderleri, protestoların henüz başlamakta olduğu ve büyük olasılıkla büyük bir kafilenin genel seçim talebiyle başkent Lima'ya doğru yola çıkacağını açıkladılar.

Pedro Castillo'nun doğum yeri olan Tacabamba semtinin sakinleri de, öğleden sonra eski başkanın serbest bırakılması talebiyle sokaklara çıktılar.

Eski bir öğretmen ve bir yerli köylü çiftçi ailesinden gelen Castillo, 2021 seçimlerinde kırsal alanlardan ve maden bölgelerinden büyük destek almıştı. 

(AEK)