Dersim'de '38 Anıtı

1937-38 Dersim Katliamı'nda ölenlerin anısına Dersim'im Mazgirt ilçesinde 38' Anıt Mezarı yapılıyor; açılışı Seyit Rıza'nın ölüm günü olan 17 Kasım'da.

Anıt, binlerce insanın öldüğü Dersim Katliamı esnasında beş toplu katliamın yaşandığı Mazgirt'in kent mevkiine yapılacak.

"Bu anıt halkımızın yıllardır içinde taşıdığı özlemdir" diyen Mazgirt Belediye Başkanı Tekin Türkel, anıtın halktan gelen talep doğrultusunda işbirliği içinde inşa edildiğini söyledi.

"100 yıl sonra da bilinmeli"

Türkel, Dersimlilerden soykırımın tanınması anlamında "özür"ün iyi bir adım olacağını ancak asıl önemlisinin halkın geçmişini unutmaması olduğunu belirtti.

"İktidarlar, yönetimler, isimler değişir. Ancak benim torunumun torunu 100 yıl sonra yürüdüğü yerlerde 1938'de neler yaşandığını bilmeli. İşte anıt Dersim gerçeğini geleceğe taşımak için gerekli."

"Katliamda insanlar rastgele çoluk çocuk üst üste yığılarak çukurlara atıldı. İşte bu anıt mezarla kefensiz gömülen o insanları elimizde mumlarla, dualarla sembolik olarak defin etmiş olacağız."

Dersim'de toplu ölümlerin yaşandığı 60 noktada benzer anıt mezarlar yapılacak.

Birbirine karışmış cesetler

Mimar Dara Kırmızıtoprak, anıt mezarın neden "düzensiz" bir mimarisi olduğunu şöyle anlattı:

"500 metrekarelik anıt mezarın içinde sokakların arasında yüründüğünde katliam alanının içinde yürünüyormuş hissi uyandırmak istiyoruz. Çeşitli yüksekliklerde kübik prizmalar var. Buradaki insanlar ne yazık ki hesapsız ve hayasızca katledildi. Üst üste düşen insanların kolları bacakları hayvan cesetleri birbirine karışmış. Buradaki düzensizlik de bunu simgeliyor. Amacımız gezenlere bu travmayı hissettirmek."

Mezarın ortasında hem Aleviler için önemli hem de ölümü çağrıştırdığı için yanan bir alev olacak.

Kırmızıtoprak, devletin resmi söylemin dışına çıkarak özeleştiri yapması ve özür noktasına gelmesinin bu eserin ortaya çıkmasında önemli bir faktör olduğunu söyledi ve ekledi:

"İnsanlarımızın en doğal taleplerine uzak duran zihniyetin değişmesi kayıplarına bir saygı ortamı yaratacak bu platformlarda huzur, güven ve barış ortamı yaratacaktır." (NV)

* Dersim için Bkz. bianet.