"CHP Sadece Liderini Değiştirmekle Değişemez"

Cumhuriyet Halk Partisi'nde (CHP) Deniz Baykal'ın başkanlıktan istifasından sonraki dönemi değerlendiren Prof. Dr. Fuat Keyman partinin kendi başına değişimi gerçekleştiremeyeceği, sadece lider değişikliğinin bunu sağlayamayacağı görüşünde.

bianet'in görüştüğü Keyman, "tek adam, tek lider" kültüründeki CHP'nin içinde olduğu krizin adı anılan Kemal Kılıçdaroğlu'nun liderliğiyle çözülemeyeceğini söyledi. Keyman'a göre, CHP'nin bu krizi aşması, yeniden kitleselleşebilmesi için orta sınıflara yaygınlaşmış bir "Türkiye ve sosyal demokrasi tartışmasına" ihtiyaç var. Keyman "Yeni yönetim kendini dışarıdan gelecek bu katkılara açmalı" dedi.

Baykal dün (11 Mayıs) partide yeni bir ad çıkarsa destekleyeceğini açıklamış, sözcü Mustafa Özyürek de bugün Baykal'ın aklındaki adın Kılıçdaroğlu olduğunu söylemişti. Ancak daha sonra bir açıklama yapan Kılıçdaroğlu "aday olmayacağını" bildirdi.

Keyman'ın CHP'deki durumla ilgili saptama ve değerlendirmelerinden bazıları şöyle.

Baykal'sız CHP krizde: Parti "CHP eşittir Baykal" yapısına sahip. İstifa bunu bir kez daha gösterdi. Baykal'la özdeşleşmiş CHP şimdi güvensizlik, belirsizlik duygusuna düştü. Beyni kopmuş bir organizma gibi. Bu bir krizdir. O yüzden açlık grevine kadar giden tepkiler var.

Lider değişimi partinin değişimi demek değil: 92'de kurulan Baykal başkanlığındaki CHP 18 yılda farklılaştı. Sosyal demokrat söylemi olmadığı için rejimi korumakla, devlet merkezli güvenlik politikalarıyla özdeşleşti. Parti Baykal'la özdeşleşti. Alternatif lider çıkaramadı. Bir tek Kılıçdaroğlu'nun adı var; ama bu liderliğin İsmet İnönü'den Bülent Ecevit'e geçmesi gibi değil. Ayrıca Kılıçdaroğlu'nun Baykal'ın istifasına neden görüntü kayıtları gibi bir vesileyle lider olmaktan hoşlanmayacağını düşünüyorum.

Kriz aşılmazsa CHP oy kaybedebilir: Sadece üstyapısal bir değişim, CHP'nin kemikleşmiş, içe kapalı, toplulukçu, lideriyle özdeşleşmiş yapısı nedeniyle değişime yetmez. Sadece lider değişikliği olursa, krizin artması olasılığı var. CHP anayasa referandumunda ve seçimlerde ciddi oy kaybedebilir.

Geniş tartışma gerek: Bu yüzden CHP'yle ve sosyal demokrasiyle ilgilenenlere önemli görev düşüyor. CHP krizden kendi başına kolay çıkamaz. Odağı CHP'den çok Türkiye olan, çok yaygın bir tartışmaya ihtiyaç var. Bugün kriz dönemi olduğu için sadece lider değil, CHP'nin kendisi tartışılmalı. Lider tartışması CHP krizinin önemini azaltıyor. Türkiye'de sosyal demokrasinin gerekli olduğunu düşünen aydınların, sivil toplumun, medyanın, orta sınıfların içinde olduğu bir sosyal demokrasi tartışmasına gerek var. Yeni yönetim, CHP'yi bu tartışmaya açık tutmalı ve dışarıdan gelecek katkılara açmalı. CHP ancak bu şekilde parti içi dönüşümü sağlayabilir, toplumla bağ kurabilir ve bir kitle partisi olabilir. (TK)