Cevahir

“Bu çalışma  tam anlamıyla ne bir biyografi ne de yakın tarih çalışmasıdır; odağına Hüseyin Cevahir’i koyarak her iki çalışma tarzından esinlenilmiştir.

“Genel siyasi çerçeve içinde yansıtılan olaylar, Vedat Demircioğlu ve Kanlı Pazar gibi döneme damgasını vuranlar hariç Hüseyin Cevahir’in ya katıldığı, ya da muhtemelen katıldığı ve etkilendiği olaylardır.”

Hüseyin Solgun "Cevahir" kitabının dönemin gazete ve dergilerinin taranmasının yanı sıra Hüseyin Cevahir’in ailesi ve arkadaşlarıyla yapılan görüşmeler, yazışmalar, telefonlaşmalarla, söyleşilerle, hakkında yayımlanan kitaplardan alıntılarla ve zengin TÜSTAV arşiviyle ortaya çıktığını anlatıyor, upuzun bir listeyle teşekkürlerini iletiyor kitabın önsözünde.

26 yıl

Hüseyin Cevahir 10 Nisan 1945’te Tunceli-Mazgirt Muhundu-Şöbek köyünde Hazreti Ali soyundan geldiğine inanılan Baba Mansur Ocağı’ndan Cevahir ailesinin ilk çocuğu olarak doğdu. 

26 yıl yaşadı. 

THKP-C’nin kurucularından. 29 Mayıs 1971’de İstanbul-Maltepe’de Mahir Çayan’la birlikte kuşatıldıkları evde yaklaşık 51 saat süren çatışma sonunda 1 Haziran 1971’de Atıcılık şampiyonu keskin nişancı binbaşı Cihangir Erdeniz dürbünlü tüfeğiyle Cevahir’i vurdu.   

Önsöz, Arkadaş Z. Özger’in "Aşkla, sana" şiiriyle bitiyor. Şiirin Hüseyin Cevahir için yazıldığını 2011'de Eşber Yağmurdereli açıklamıştı. Özger ile Cevahir aynı dönemde Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’ndeydiler.

Aşkla, sana

“Alnını

dağ ateşiyle ısıtan

yüzünü

kanla yıkayan dostum

senin

uyurken dudağında gülümseyen bordo gül

benim kalbimi harmanlayan isyan olsun

(...)

“bir damla güneş görünce

sana da gülümseyeceğim yarın

şimdi senin uzanıp yattığın otlarda

yarın yeni bir yeşillik büyüyecek"

Kaya olma özlemi

Kitap 1954-1964, 1964-67, 1967-69, 1970, 1971, Hüseyin Cevahir’in yayımlanmış yazıları (Kalın çizgilerle edebiyatımızın dünü, Çocuk ve Allah’ta simgeler, görüntüler, çelişmeler, "Cevizdere’de" öyküsü üstüne bir çözümleme, Doğu Anadolu raporu, Kitleler, Küba devrimi ve yeni oportünizm) ve Cevahir’in mektuplar bölümlerinden oluşuyor. Ve fotoğraflar tabii.

Kapak fotoğrafı da arkadaşı sinemacı Ziya Öztan arşivinden.

Kitabı anlatan Arka Kapak yazısı da Cevahir’in bir sözüyle başlıyor:  "Benim insan eli değmemiş bir kaya olma özlemim, tutkum bundan. Şimdi istesem de bizim köyden herhangi biri olamam.”

Devamla;

"Bir insanı ‘unutulmaz’ yapan en önemli şey, zamanının dışına taşabilmesi, kendi zamanının dışında da yaşayabilmesidir. Bu da ancak, ondan güç ve moral alınabilmesiyle mümkün olabilir."

Hüseyin Cevahir, maratonu bırakmamış; ölümüyle, kendi sonrasına da güç ve moral vermiştir. Nasıl ki bir şair, ancak geleceğe taşan şiirleriyle ölümsüz olabiliyorsa Hüseyin Cevahir’i de “unutulmaz” yapan mücadelesi, edebiyatı ve sonuna kadar gidebilme karakterine sahip olabilmesidir. "Unutulmaz” olmak; güç alabilmek için geçmişten bir imge arandığında akla gelebilmektir.

Hüseyin Cevahir (ve elbette Mahir Çayan, Ulaş Bardakçı, Deniz Gezmiş ve diğer arkadaşları ile birlikte) dayandığı ve güç aldığı geçmişin yerine gelecek kuşaklar için yeni bir “geçmiş” olabilmeyi başarabilmiştir…

Bu kapsamlı kitapta kısa süren hayatına çağının özlem ve acılarını sığdıran, yeni ve başka bir dünya tahayyülünü kuşanmış cüretkâr bir devrimcinin, Hüseyin Cevahir’in hayatına dönemin toplumsal, siyasal ve kültürel ikliminden hareketle ışık düşürülmekte... 

Hüseyin Solgun hakkında

Gazeteci, yayıncı. Çeşitli gazete, dergi ve yayınevlerinde çalıştı. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'nden bir hafta sonra gözaltına alınarak tutuklandı ve 2 yıl hapis yattı. Daha sonra Devrimci Sol Ana Davası'nda yargılandı. Yaklaşık 11 yıl sonra tahliye oldu. Toplamda 13 yıl hapis yattı. İstanbul- Şişli İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulu’nda okudu. 1954, Elazığ doğumlu.

* Hüseyin Solgun, Cevahir, son okuma: Ahmet Batmaz, yayıma hazırlayan: İlbay Kahraman & Derviş Aydın Akkoç, Ayrıntı Yayınları 2020, İstanbul 496 s.

(APA/SO)