AİHM, "Polis Aramaları Gelişigüzel Olamaz" Diyor

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) ve Gün TV baskınlarıyla gündeme gelen polis aramaları için "Ernst ve Diğerleri Belçika" Kararı'nda, "Kurum çalışmalarına zarar verecek nitelikte olamaz" tespitiyle "meşru amaçla orantılı bir arama"dan söz ediyor.

Ergenekon Soruşturması'nın 13 Nisan sabahı yürütülen 12. operasyon dalgasında ÇYDD Başkanı Türkan Saylan'ın evi de aranmış, ÇYDD Merkezi'nde burslarından faydalanan 35 bin gencin listelerine el konulması ve derneğin faaliyet yürütemez hale getirildiği yönünde şikayetleri de gündeme getirmişti.

ÇYDD ve Gün TV aramaları orantılı mı?

Derneğin son yıllarda "Kardelenler" ve "Baba Beni Okula Gönder" kampanyaları kapsamında çok sayıda bağışçıyla, yoksul çocuklara burs sağlamakta olduğunu vurgulayan Saylan, operasyonda el konan bilgisayar ve evraklarda, yüzlerce öğrencinin burs kaydıyla bağışçıların listesinin de bulunduğu konusunda uyarıda bulunmuştu.

Genel Yayın yönetmeni Ahmet Birsin'in gözaltına alınmasıyla sonuçlanan Diyarbakır Gün TV'deki polis aramasında da, bazı yayın cihazlarına el konulmasıyla yayının kısıtlanması gündeme gelmişti.

Kanalın haber müdürü Adnan Bilen, "Montaja ilişkin televizyon malzemelerine el konulunca haber yapamaz hale geldik. Hukuksuzluğu burada görüyoruz. Tek bilgisayarla yayın yaptık. Sadece beş haber yayımlayabildik.Üç tane bilgisayar almak zorunda kaldık" demişti.

AİHM operasyonların kapsamını sorguladı

Belçika'da örgütlü suçlarla mücadele polisi, 23 Haziran 1995 tarihinde, Le Soir ve Le Soir İllustré gazeteleri, RTBF radyo ve televizyonu merkezi ile Martine Ernst, Alin Guillaume ve René Haquin ve Philippe Brewaeys isimli gazetecilerin evlerinde arama yaptı.

Gazeteciler, haber kaynaklarının gizliliğine ve haber kaynaklarını açıklamama hakkına saldırıda bulunulduğu iddiasıyla Belçika'da yaptıkları şikayette sonuç alamayınca, "özel yaşamın gizliliği", "ifade özgürlüğünün ihlali" ve başka gerekçelere de dayanarak AİHM'de dava açtılar.

AİHM, 15 Temmuz 2003'te aldığı bir kararla, başka boyutların yanı sıra, polis operasyonlarının kapsam ve ağırlığını da tartıştı. Kararında AİHM, 160 polis görevlisinin katıldığı eş zamanlı sekiz operasyon yoluyla arama yapılmasını "şaşkınlık"la karşıladığını açıkladı.

AİHM, "genel nitelikli arama"dan ceza verdi

Mahkeme, Belçika hükümetinin, başvuru sahibi gazetecilere suçlamayla ne gibi bir bağlantıları olduklarını kapsamıyla birlikte açıklama yapılmadığına işaret etti ve ekledi: "Gazetecilerin faydalandıkları iddia edilen bilgi sızdırmaları bu çapta aramalar dışındaki yollardan soruşturulamaz mıydı?"

AİHM, savcılığın polise sağladığı arama kararlarının da "genel nitelikli" olmasını eleştirerek, söz konusu "orantısız" işlem nedeniyle Belçika'yı  özel yaşamın gizliliğini ihlal ettiği gerekçesiyle mahkum etti. Belçika başvuru sahiplerine 2 biner avro manevi tazminat ile 9 bin avro da mahkeme gideri karşılığında ödeme yapmak zorunda kaldı. AİHM'in "Ernst ve diğerleri Belçika" kararı dışında, polis aramalarının ve yürütülen soruşturmalarının kapsamını sorgulayan birçok kararı bulunuyor. (EÖ)