13 İşçinin Öldüğü Madende Üç İhmal: Havalandırma, Uyarı, Denetim

Türkiye Devrimci Maden Arama ve İşletme İşçileri Sendikası (DEV MADEN-SEN) Başkanı Tayfun Görgün'e göre, 13 işçinin öldüğü, 18 işçinin yaralandığı Balıkesir Dursunbey'deki maden kazasında üç konuda kusur, ihmal olduğu açık.

bianet'in görüştüğü Görgün'ün saptamaları şöyle.

Havalandırma yetersizliği: Böyle bir kazanın, yani grizu patlamasının olabilmesi için ortamda patalayacak kadar metan gazı birikimi olması gerek. Bu, bize havalandırma sisteminin iyi çalışmadığını veya hiç çalışmadığını gösteriyor.

Erken uyarı yetersizliği: Gaz birikimi oluştuğunda uyarı sistemleri devreye girmeli. Ya bu sistem yok ya da iyi çalışmıyor. Bu iki şart birleşmeden patlama olması mümkün değil. Ortamda gaz değerleri yükselmeye başladığında uyarı sistemine birçok uyarı gelir. Sekiz dakika önce uyarı geldiğine dair bilgiler patlamayı açıklamıyor. Patlama eşiği, çok yüksek gaz birikimi demektir. Havalandırma ve uyarı sistemi yeterli olsaydı böyle bir patlama olmazdı.

Denetim yetersizliği: Şentaş madencilikte bu ikinci büyük kaza. 2006'da da 17 kişi ölmüş, işletme kapatılmış daha sonra yeniden faaliyete başlamıştı. Bu bize denetimin yetersiz olduğunu ya da denetimde ortaya çıkan yetersizliklerin giderilmesi için gerekenlerin yapılmadığını gösteriyor.

Başbakan 20 gün önce denetim yapıldığını söylüyor, böylece denetimin yetersizliğini veya denetim sonrasında takip yapılmadığını doğrulamış oluyor.

Devlet sorunları biliyor: Çalışma Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2005'te, "Madenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarına Dönük Değerlendirme Raporu"nda madenlerdeki olumsuzlukların saptamıştı. Devlet sorunları biliyor. Ama önlem alınmıyor.

Kâr için ölüme kapı aralanıyor: Yetkililer kendi kusurlarını kapatabilmek için "örnek işletme" gibi açıklamalar yapıyor. Öyle olsa, bu patlama için birinin gelip bomba koymuş olması gerek. Bu görünmez kaza değil, bire bir ihmal. İşveren kusuru olduğu çok açık. İşverenler, kârı maksimize etmek, maliyetleri düşürmek için önlemleri almıyor, kamu mekanizmaları da yeterli denetim yapmıyor. Usulüne uygun güvenlik sistemi kurulana kadar bu madenin faaliyetinin yasaklaması gerekiyordu.

Maden denetimi Ankara'da yapılıyor: Çalışma Bakanlığı son dönemde teftişlerini genellikle merkezde, Ankara'da yapıyor. İşverenin bir yetkilisini çağırıp eksiklikleri kağıt üzerinden konuşuyorlar. Bu, sanayiyi koruyacağız, diye insan öldürmenin kapısını açmak demek. Madenlerde sadece ölümler yok. Bu kazada 18 işçi de yaralı. Meslek hastalıkları hiç tespit edilmiyor.

Denetim için teknik personel yok: Bakanlığın bu denetimleri yapabilmesi için teknik teftiş uzmanlarının, mühendis ve teknik elemanlarının olması gerek.. Teknik iş müfettişi sayısı yok denecek kadar az. Oysa yüzlerce olması gerek. Havalandırma, erken uyarı sistemi yeterli mi, diğer madenlerde çökme ve su basmalarına karşı tahkimatlar yeterli mi diye kontrolleri anca teknik personel yapabilir. Oysa mevcut müfettişler daha çok sosyal denetimleri yapabiliyor, sigortalar ödenmiş mi, gibi. (TK)