F Tipi Hapishanelerde İşkence Bitmiyor

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi Cezaevi İzleme Komisyonu'nun hazırladığı 2010 Raporu, hapishanelerdeki tecrit uygulamasının vahim sonuçlarını ortaya koydu. Uygulama, tutuklu ve hükümlülerin sağlığını bozuyor. F tiplerinde, yasalarla güvence altına alınan haklar da gasp ediliyor.

25 avukat, Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu kategorisindeki F tipi hapishaneleri inceledi, 70 tutuklu ve hükümlü ile görüştü. Avukatlar, Tekirdağ 1 ve 2 No.lu F Tipi hapishaneleri, Edirne F Tipi Hapishanesi'ni, Kandıra 1 ve 2 No.lu F Tipi hapishanelerini araştırdı.

Tecrit-tretman modelinin özel bir uygulama alanı olması ve ağır hak ihlalleri yaşanması sebebiyle, rapora sadece Tekirdağ 1 ve 2 No.lu F Tipi hapishanelerindeki uygulamalar dahil edildi.

İşte raporda tespit edilen sorunlar:

Sohbet Hakkı:

Üç kişi, 24 saatin tümünü, 25 metrekarelik odada ve havalandırmada birlikte geçirmek zorunda kalıyor. 22 Ocak 2007'de Adalet Bakanlığı'nın 45/1 sayılı genelgesiyle sosyal temasın tretman koşullarından çıkarılacağı güvence altına alınmıştı. Ancak genelge, İstanbul çevresindeki hiçbir hapishanede uygulanmıyor.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis hükümlüleri:

Tutuklu ve hükümlülerin tek kişilik havalandırması olan tek kişilik hücrede tutulması işkencedir. 6 Eylül 2006'da yayınlanan Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) 2005 Türkiye Raporu'nda da tek kişilik tecrit hücrelerinin yanlışlığı belgelenmişti.

Üst arama:

Tutuklananlar, hapishaneye girişte çırılçıplak soyularak aranıyor. Aramada, fiziksel güç kullanılıyor, tutuklu tehdide ve hakarete maruz kalıyor.

Sağlık hakkı:

Hapishane hekimleri kapsamlı muayene yapmıyor. Doktor kendisini hapishane idaresiyle özdeşleştirdiğinden hastalıklara müdahale ve teşhis zorlaşıyor. Hasta doktorla yalnız bırakılmıyor, kelepçesi açılmıyor.

Dilekçe hakkı:

İnfaz idaresine, savcılığa, mahkemelere veya parlamento komisyonlarına verilecek dilekçelere sansür uygulanıyor. Dilekçeler kayboluyor, akıbetleri hakkında bilgi verilmiyor.

Nakil ve sevk:

Ring araçları sağlıksız ve insan nakline elverişli değil. Tutuklular saatlerce bu araçların içerisinde tutuluyor.

Arama işlemi:

Hapishane idaresi, hücrelerde rutin arama dışında da istediği zaman arama yapıyor. Jandarmanın da katıldığı aramalarda, hücrenin içi tamamen dağıtılıyor, el koyulan eşyalarla ilgili zabıt tutulmuyor,  fiziksel şiddet uygulanıyor.

İnfaz hakimliği:

İnfaz hakimleri, hapishane idaresinin tüm uygulamalarını onaylıyor, tutuklu ve hükümlülerin başvurularını reddediyor.

Yayın hakkı:

Gazeteler, dergiler ve kitapların hapishaneye girmesi, keyfi uygulamalarla yasaklanıyor. Kanuna göre, basın savcılığınca tedbir altına alınmamış, hakkında yasaklama veya toplatılma kararı verilmemiş her türlü yayın hapishaneye girebilmeli.

Disiplin soruşturmaları:

Açık görüş, telefon görüşmesi, haftalık kapalı görüşme, mektup alma-gönderme, kütüphane, arkadaş görüşü gibi tecridin etkisini azaltacak imkanlar, disiplin uygulamalarıyla kısıtlanıyor. Disiplin cezaları keyfi olarak veriliyor.

Kötü muamele ve işkence uygulamaları:

Fiziki şiddet ve işkence devam ediyor. Hem hücrelerde hem de mahkeme dönüşlerinde sık sık saldırılar meydana geliyor. Birçok F tipinde disiplin cezası olan 'süngerli oda' uygulamasında da fiziki şiddet kullanılıyor.

Sürgün sevki:

F tipi cezaevlerinde kalan siyasi tutuklulara yapılıyor. Tutuklu ve hükümlüler istekleri dışında başka cezaevlerine sevk ediliyor. Kandıra, Tekirdağ, Bolu F tipindeki siyasi tutuklular, son altı ayda, sistematik olarak Trabzon E Tipi, Bafra E Tipi, Kırklareli E Tipi, Kırıkkale F Tipi ve Antalya L Tipi cezaevlerine sevk edildi. (AS/EÖ)