IMF Programlarının Emek Gelirlerine Etkisi

IMF programlarına paçayı kaptıran ülkelerdeki imalat sanayii çalışanlarının ortalama gelirlerinin payı; hiç IMF programına tabi olmayan ülkelere göre yaklaşık yüzde 20-25 daha az.

Alper Duman

Joseph Stiglitz, 1 Mart 2002 tarihinde mezun olduğu Amherst College'da yaptığı konuşmada IMF'deki yönetici kadronun 'zeki ama zor kavrayan' ve de ne yazık ki 'ideolojik sayılabilecek önyargılar taşıyan' kişilerden oluştuğunu itiraf etti.

Bu itiraf, bir süredir itibarı azalmaya devam eden IMF politikalarının belirli bir ideolojik duruşun eseri olduğunu teslim etmekte. Ancak görünen köye IMF gibi bir kılavuz istemekte direten Türkiye gibi ülke yöneticilerinin de gerçeklikleri kavrayamamakta IMF kadrolarıyla yarıştığından hiç şüphe yok.

Kanıt isteyenler için: Adam Przeworski ve James Vreeland (2000), IMF programlarının büyümeye etkisini yıllık ortalama eksi - negatif- 1.5% olarak buldular. Hiçbir IMF yetkilisi de çıkıp itiraz edemedi bu bulguya.

110 ülke için yapılan araştırma gösterdi ki...

Dahası James Vreeland (2001), 110 ülke için imalat sanayiinde emek gelirlerinin payını dikkate alarak yaptığı ekonometrik çalışmada emek gelirlerinin IMF programlarından her durumda zarar gördüğünü ortaya koydu.

Sermaye sahipleriyse doğal olarak kazanan taraftaydılar. Çalışmanın ilginç yanı IMF programlarına tabi olan ve olmayan ülkelerin karşılaştırmalı analizinden çıkan sonuçlar.

Tablodan açıkça görüldüğü gibi, bir şekilde IMF programlarına paçayı kaptıran ülkelerdeki imalat sanayii çalışanlarının ortalama gelirlerinin payı, hiç IMF programına tabi olmayan ülkelere göre yaklaşık yüzde 20-25 daha az.

Uruguay Örneği

Bir de örnek üzerinden gidelim: GATT 1994 görüşmelerine ev sahipliği yapan Uruguay:

* 1990 yılında IMF programını uygulamaya koydu ve ekonomisi yüzde -1.0 geriledi;

* İmalat sanayiinde emek gelirlerinin payı 1989'daki yüzde 25.8 olan seviyesinden yüzde 23.1'e geriledi.

Sermayenin payıysa, ekonomi genelindeki daralmaya karşı yüzde 2 oranında arttı.

Pastayı küçültüp, büyük dilimi alma kavgası

IMF-sermaye hattının 'pastayı büyütüp üzerindeki kavgayı arttıracağımıza, küçültüp büyük dilimi alalım' hesabına dayandığı açıkça görülüyor,

Türkiye özelinde yukarıdaki tablonun dinamiklerini Erinç Yeldan (2001) gayet açık bir biçimde ortaya koydu: Öğrenmek ve 'karşı ideolojik' duruş için levazımat toplamak isteyenlere önerilir.

-----------------------

Kaynaklar:

Przeworski, Adam ve Vreeland, James (2000), 'The Effect of IMF Programs on economic growth', The Journal of Development Economics, 62, 385-421

Vreeland, James (2001), 'The Effect of IMF Programs on Labor', World Development, 30:1, 121-139

Yeldan, Erinç (2000), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yayınları

Alper Duman

tüm yazıları