"Sayın Muhbir Vatandaş"

İçişleri Bakanlığı son dönemde PKK'ya karşı ilave önlemler alınmasını kararlaştırarak, yeni bir çalışma başlattı. Kısaca, "İhbar et, para kazan" olarak özetlenebilecek uygulamaya göre "suçluyu yakalatana ya da kimliğini bildirene para ödülü" verilecek.

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 1950'lerde Wisconsin senatörü Joseph McCarthy döneminde yoğunlaşan ve hala devam eden, Türkiye'de ise özellikle 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbesi dönemlerinde başvurulan "muhbir vatandaş" sistemi, hazırlanan yeni özel yönetmelik taslağıyla yeniden gündemde.

Milliyet'in haberine göre, ihbar ödülü uygulaması, 2006'da kabul edildi ama henüz uygulanmadı. Uygulanması için, 1991'de yürürlüğe giren 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası'nı değiştiren 29 Haziran 2006'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilen 5532 sayılı yasanın 19. maddedeki hüküm işleme konulacak.

Böylece, "İşlenişine katılmamak şartıyla Terörle Mücadele Yasası kapsamına giren suç faillerinin yakalanabilmesine yardımcı olanlara ya da yerlerini, kimliklerini bildirenlere" para ödülü verilecek.

Eski taslak kayıp

Yasanın Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesine karşın hiç uygulanmamış olmasından doğan problemin, hazırlanan yönetmelik taslağının görüş için ilgili birimlere gönderilmesiyle çözülmesi planlanıyor.

İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı yönetmelik uygulanmaya başlayınca, hangi şartlarda kimlere, nasıl para ödülü verileceği kesinlik kazanacak.

Yönetmelik çalışmaları devam ederken, yasanın çıktığı 2006'da aynı amaçla hazırlanan yönetmelik taslağının kaybolduğu ortaya çıktı.

Yönetmelik taslağını Emniyet Genel Müdürlüğü hazırlamıştı ve taslağı, inceleme ve yayımlama işlemleri için İçişleri Bakanlığı'na göndermişti. Ancak Bakanlık, taslakla ilgili kayıtları bulamadı.

Bunun üzerine, Emniyet Genel Müdürlüğü taslağı yeniden hazırladı; görüş bildirmeleri için ilgili birimlere gönderdi. İlgili birimler görüşlerini belirtince, Maliye ve İçişleri Bakanlığı bürokratlarının uygulamaya son şeklini vermesinin ardından, yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulacak.

ABD'de 60 kişiye 100 milyon dolar verildi

Para ödülünün ne kadar olacağı henüz belli değil. ABD'de, şu an uygulamada olan Dışişleri Bakanlığı'nın Diplomatik Güvenlik Bürosu'nun başlattığı 'Uluslararası Terörizm İle Savaşma Yasası' kapsamında verilen ödüller genellikle 1 milyon dolar (yaklaşık 1 milyon 800 bin TL) ila 25 milyon dolar (yaklaşık 47 milyon TL) arasında değişiyor. Para, Hazine'den ödeniyor.

Dışişleri Bakanı ya da FBI'in (Federal Bureau of Investigation) istediği durumlarda ödül, 25 milyon dolar'ın üzerine çıkabiliyor. Yasanın son halinin kabul edildiği 1984 yılından bugüne kadar ABD hükümeti, 60 kişiye toplamda 100 milyon dolar (yaklaşık 186 milyon TL) ödül verdi. Verilen en büyük ödül, Eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in oğulları Uday ve Kusay'ın yerini bildiren kişiye ödenen 30 milyon dolardı (yaklaşık 55 milyon TL). (IC)

* "Sayın Muhbir Vatandaş" 12 Mart döneminde sıkıyönetim komutanlarının bildirilerinde kullanılan bir tabirdi. Aynı zamanda, "Muhbir Vatandaşlar" Başar Sabuncu'nun 1976 yılında tamamladığı, dört perdelik bir oyun.