Evlilik Eşitliği 14 Ülkede

2013’te dünyada eşcinsel evlilikleri tanıyan ülke sayısı 14’e çıktı; bunlardan dokuzu Avrupa ülkesi.

Hollanda: Hollanda, Temsilciler Meclisi ve Senato’nun hazırladığı kanun tasarısının 2000 yılında kabul edilmesi ve 1 Haziran 2001’de yürürlüğe girmesiyle eşcinsel evliliği tanıyan ilk ülke oldu.

Belçika: Belçika Federal Parlamentosu’nun 1 Haziran 2003’teki kanun tasarısını yasalaştırmasıyla, Belçika eşcinsel evlilikleri kabul eden ikinci ülke oldu. Başlangıçta Belçika diğer ülke yurttaşlarının da evlilik başvurularını kabul etmesine rağmen, Ekim 2004’te yasama organının kanunda yaptığı değişiklikle, prosedüre eşlerden birinin en az 3 ay Belçika’da yaşamış olma koşulu getirildi. 2006 yılında çıkarılan bir kanunla eşcinsel çiftlerin evlatlık edinmesinin de önü açıldı.

İspanya: İspanya, parlamentonun birbirine çok yakın oranda ayrışmasıyla 3 Temmuz 2005’te eşcinsel evlilikleri yasalaştırdı. Böylelikle dünya üzerinde eşcinsel evlilikleri yasalaştıran üçüncü ülke oldu. 2004 yılında yeni seçilen sosyalist hükümetin başkanı Zapatero eşcinsel evliliklerin evlatlık edinme hakkını da kapsayacak şekilde yasalaşması için kampanyaya başlamıştı. Uzun tartışmalardan sonra tasarı 30 Haziran 2005’te kabul edildi. Kral Juan Carlos’un 1 Temmuz’da kanunu imzalaması ile evlilik hakkı önündeki engeller kaldırıldı.

Kanada: Kanada’da eşcinsel çiftler, yerel ve federal hükümetlerin evliliğin gey ve lezbiyen çiftlere de tanımasıyla hukuki haklarının çoğunu 1999 yılında kazandılar. 2003 yılında süregelen bir takım davalar sonucunda ülkenin 13 bölgesinin dokuzunda evlilik hakkı adım adım yasalaştı. 2005’e gelindiğinde ise, Kanada Parlamentosu yasama organı eşcinsel evliliği ülke genelinde yasalaştırdı.

Güney Afrika: Ülkenin en yüksek mahkemesinin, önceki evlilik kanunlarının Güney Afrika anayasasının eşitlik hakkının garanti altına almasına aykırı olduğu kararını verdikten bir yıl sonra, Güney Afrika parlamentosu Kasım 2006’da eşcinsel evliliği yasalaştırdı.

Norveç: Ocak 2009’dan beri eşcinseller yasal olarak evlenme, evlat edinme ve yapay döllenme hakkına sahipler. Kanun, Hıristiyan Demokrat Partisi’nin ve Kalkınma Partisi’nin yoğun baskısına ve mücadelesine rağmen 2009 yılında kabul edildi. Norveç Kilisesi de rahiplerin eşcinsel evlilikleri tasdik etmesine izin veriyor.

İsveç: Nisan 2009’da İsveç parlamentosu ezici çoğunlukla eşcinsel evliliğin yasalaşmasını onayladı.

İzlanda: Eşcinsel evlilikleri yasalaştıran tasarı Haziran 2010’da İzlanda yasama organında kabul edildi. Evlilik hakkının yasalaşmasının ardından, İzlanda Başbakanı Johanna Sigurdardottir uzun süre birlikte olduğu partneri Jonina Leosdottir ile evlenerek İzlanda’daki ilk eşcinsel çiftlerden biri oldu.

Portekiz: 2010 Haziran’ında Portekiz eşcinsel evliliği yasalaştıran sekizinci ülke oldu. 2010 yılı başlarında eşcinsel evliliğin yolunu açan kanun tasarısının gündeme gelmesiyle, Portekiz Başkanı Anibal Cavaco Silva konuyu Anayasa Mahkemesi’ne götürdü. Anayasa Mahkemesi Nisan 2010’da açıkladığı kararda, eşcinsel evliliğin anayasa uygunluğunu teyit etti. Bunun üzerine tasarı Başkan Silva tarafından Mayıs ayında onaylandı ve Haziran’da yürürlüğe girdi.

Arjantin: Temmuz 2010’da Arjantin, Latin Amerika’da eşcinsel evlilikleri onaylayan ilk ülke oldu. Katolik Kilisesi ve Evangelist Protestan Kilisesi’nin yoğun muhalefetine rağmen, kanun hem Arjantin parlamentosu hem de Başkan Cristina Fernandez de Kirchner tarafından onaylandı.

Danimarka: 2012 Haziran’ında Danimarka parlamentosu eşcinsel evliliklerin önünü açan kanunu onayladı. Kanunun onaylanmasıyla beraber devlet kilisesi olan Evangelist Lüteran Kilisesi’nin eşcinsel evlilikleri kilisede onaylaması gerekti.

Uruguay: 10 Nisan 2013’te, Senato’nun eşcinsel evliliği yasalaştıran kanun tasarısını onaylamasından bir hafta sonra Kongre de onayladı. 3 Mayıs’ta Başkan José Mujica’nın tasarıyı imzalamasıyla, Uruguay eşcinsel evlilik hakkını tanıyan ikinci Latin Amerika ülkesi oldu.

Fransa: 18 Mayıs 2013’te Başkan Hollande eşcinsel evliliği yasalaştıran kanunu imzaladı ve böylece Fransa eşcinsel evlilikleri kanunlaştıran 13’üncü ülke oldu.

Brezilya: 14 Mayıs 2013’te Brezilya Ulusal Adalet Konseyi, eşcinsel evliliklere ülke çapında izin verilmesi için adım attı ve eşcinsel evliliğin yasallaşmasının reddedilmemesi gerektiğini açıkladı. Bunun üzerine Hıristiyan Partisi konuyu Anayasa Mahkemesi’ne götürdü. Konu hâlâ Brezilya’da tartışılıyor.

Birleşik Krallık: Britanya Avam Kamarası, İngiltere ve Galler’de eşcinsel evliliğin yasalaşmasını sağlayacak olan kanun tasarısını 21 Mayıs 2013’te 161 ret oya karşın 366 oyla kabul etti. Tasarı şimdi Lordlar Kamarası’nda tartışılıyor.

Yeni Zelanda: Yeni Zelanda’da 17 Nisan 2013’te Temsilciler Meclisi’nde görüşülen ve eşcinsel evliliklerin yolunu açan kanun tasarısı 44 karşı oya 77 oyla kabul edilmişti. Kanun 19 Ağustos 2013’te yürürlüğe girdi. (BK/ÇT)