Önlenebilir Ölümleri Önleyemeyenler Kimler?

Eskiden hemen her kış “mangal kömürü zehirlenmesi”nden ölenlere dair haberler okurduk. Şimdi de pek çok yerde, “parasını ödemeyi başarıp” evinde doğal gaz kullanabilenler arasında “doğalgaz zehirlenmeleri ve bundan kaynaklanan ölümlere” dair haberler okuyoruz.

En son Zonguldak, Ereğli’de 150 evde doğal gaz kaçağı saptanmış. Orada gaz kaçağının erken fark edilmesi için gerekli koku gaza biraz yüksek oranda katılınca her yerden ihbar gelmiş, denetim görevlileri de 300'den fazla yerde kaçak saptamışlar.

Yürekleri burkan örnek ise 2009’un ilk saatlerinde Ankara’da yaşandı. Yedi üniversite öğrencisi yaşamını yitirdi. Orada sorumlu bir “alüminyum boru”ydu(?).

Şimdilerde gaz sensörlerinin yok sattığını, bu alanda çalışanların gerekli kontrol ve düzenlemeler için dünyanın parasını kazandıklarını öğreniyoruz.

* * *

Bu tür “önlenebilir ölümler”in oranı bir ülkenin gelişmişliğinin en önemli göstergelerinden birisidir.

Buna “dikkatsizlik ve özensizlik” sonucu olan ölümleri de eklersek, devletin sorumlu olduğu “yaşama hakkı” ihlallerinin savaş, çatışma, işkence ve kötü muamele nedeniyle olanlar dışında da oldukça büyük oranda olduğunu ve aslında büyük bir “yaşama hakkı ihlâlleri sorunu” içinde olduğumuzu görebiliriz.

Bunun asıl sorumlusu her zaman “daha çok kâr”ı önceleyen kapitalizmdir. Onun için örneğin doğal gaz aygıtlarına gaz sensörlerini kendiliğinden eklemezler. Mallarını sattıktan sonra onların bu tür sorunlarını düzenli olarak izlemezler. Kapitalistler ayrıca bu gerçeklerin ortaya çıkmasını da istemezler ve bu zincirin en sonunda olan aslında bu işin mağduru olan insanların sorumluluğunu öne çıkarırlar.

Kapitalizm daha çok kâr elde ederken, bu sürece kimi yerinden eklemlenen insanlar ise sorumluluk almadan kârdan pay almaya bakarken, devlet ve resmi sorumlular ise sıklıkla yalnız izlerler.

* * *

Çamaşır makinesinin kullanma kılavuzuna “bu makinede bebek ve diğer canlılar yıkanmaz” notunu koyan, bakım ve onarım için ücretli ve daha çok tüketime yol açan servisler koyan, burada çıkan hatalardan bile para kazanmayı akıl edebilen şirketler varken, gerekli kontrol ve denetimlerin ancak “kaza(?)ların” olması halinde gündeme getirildiği bir sistemde “önlenebilir ölümler”in gerçek sorumlularını ortaya koymak hepimizin görevidir.

Doğrudan sağlık alanıyla ilgili olmayan ama sonucu itibariyle insan yaşamı ve sağlığının etkilendiği bu konuyu derinlemesine düşününce, yaşanan olumsuzlukların sorumlularının ne kadar çok olduğu, tüm bunların onların yapmadıklarından kaynaklandığı çok iyi görülebiliyor.

Herkesin gerçekleri görmeleri, bilgilenip bilinçlenmeleri gerekiyor. Bunu yapacak olan ise öncelikle “medya”dır. Yalnız doğal gaz kaçağı ya da kaçak nedeniyle ortaya çıkan ölümlerin haberlerini yapmak yetmiyor. Temel kural olan “5N-1K”nın yanıtlarını da doğru bir şekilde ortaya koymak gerekiyor.

* * *

Doğal gaz kaçağı sonucu oluşan felaketler ve bu sırada yaşanan ölümler “önlenebilir ölümler”dir. Sorumluları ve yapılması gerekenler de bellidir. Bunların “yükünü vatandaşın çekmeyeceği” şekilde gerçekleşmesini sağlamak devletin görevidir.

Çağdaş ve demokrasinin tüm kurumlarıyla birlikte işlediği bir ülkede, herkesin üzerine düşüne sorumluluğu yerine getirmesi, getirmeyenlerin de bunun karşılığı olan yaptırımları yaşaması bir zorunluluktur.(MS/EÜ)