2018 İklim ve Çevre Gündemi / Ocak-Şubat-Mart

Kayıtlara geçmiş en sıcak yılın (2016) ardından, yine kayıtlara geçmiş en sıcak ikinci yılın (2017) pek de serinletmeyen gölgesinde sona eren bir yılı (2018) geride bırakıyoruz.

2018, iklim bilimciler ve bilim insanlarının durumun vahameti gösteren bilimsel raporları ve insanlar dahil bütün canlılar için her geçen gün daha büyük bir tehlike teşkil eden çevre felaketleri ile dolu bir yıl oldu.

Güney Kore'de düzenlenen BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nde (IPCC), 6000 araştırmadan sonucundan ortaya çıkan durum şu şekilde özetlendi: Dünya’nın sadece 12 yılı kaldı!

Zaman azalıyor. Ama harekete geçmek için geç değil. Dünyanın farklı bölgelerinde iklim yıkımına ‘dur!’ demek için ortaya çıkan hareketler bunu gösterir nitelikte.

İklim felaketleri eşliğinde dünya sarsılırken, çevre ve iklim mücadeleleri açısından önümüzdeki günlerin daha da çetin bir şekilde geçeceği görülüyor.

Fakat öncesinde, geride bıraktığımız yılda neler yaşandığını hatırlamak için kısa bir derleme hazırladık.

Liste aslında çok daha uzun. Ama belli başlı olayları tekrar hatırlamak isterseniz, 2018 yılının iklim değişikliği açısından kısa bir özetini Havaya Bağlı Her Şey’de okuyabilirsiniz.

Devamı edecek…

OCAK

Raporlar ve Açıklamalar

• Avrupa merkezli Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin raporuna göre, küresel sıcaklık ortalaması 2017 yılının kayıtlara geçen en sıcak ikinci yıl olduğunu ortaya koydu. DW

• ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin (NOAA) Küresel İklim Raporu’nda açıkladığı verilere göre ise, 2017 en sıcak üçüncü yıl olarak kayıtlara geçti. NOAA

• NOAA’nın Küresel İklim Raporu’nda raporunda, küresel kara ve okyanus yüzeyleri boyunca ortalama sıcaklık artışı, 20. yüzyıl ortalamasının üzerinde, 0,84 derece olduğu belirtildi. İklim Haber

• Çin Bilimleri Akademisi (CAS) okyanusların 2017'de son yılların en sıcak dönemini geçirdiğini açıkladı. AA

• 2018 yılının Ocak ayı kayıtlara geçen en sıcak 5. Ocak ayı oldu. NASA

• Columbia Üniversitesi ve çevre örgütlerinin yaptığı araştırmada, “Karbon emisyonları mevcut yörüngesinde devam ederse her yıl fazladan 660 bin göç başvurusu olacaktır” denildi. Birgün

• Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı ile MecroGeo’nun yaptığı araştırmaya göre, 2010-15 yılları arasında gıda ve iklim değişikliği nedeniyle 1 milyar insan evini terk etti. Dünya

• Potsdam İklim Araştırmaları Enstitüsü (PIK) bünyesinde görevli Alman bilim insanları, çok ayrıntılı bir çalışmaya imza atarak, dünya genelinde bir "sel felaketi risk haritası” çıkarttı. Küresel ısınmanın artmasıyla birlikte yağmurlar çoğalıyor. Bu da sel baskınlarının ve doğal felaketlerin artmasına neden oluyor. DW

• Avustralya Araştırma Konseyine bağlı Mercan Resifi Çalışmaları Mükemmellik Merkezinden Profesör Terry Hughes önderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, dünyanın farklı bölgelerindeki 100 okyanus resifinde yaptıkları incelemede "mercan ağarması" denilen mercan resiflerinin beyaz yosunla kaplanması olayının yaşanma sıklığının son 40 yılda belirgin şekilde arttığını tespit etti. Araştırmacılar, okyanus sularındaki ısınmaların tetiklediği ağarmaların 1980'lerin başında 25-30 yıl aralarla gerçekleşirken, bugün bu sürenin 6 yıla kadar indiğini belirtti. Türkiye Gazetesi

• Güncel gelişmelere bakarak dünyanın sonunu tahmin etmek üzere geliştirilen sembolik "kıyamet saati", olası bir nükleer savaş, iklim değişikliği ve diğer küresel tehditler göz önüne alınarak 30 saniye ileri alındı. BBC Türkçe

• Bu yıl düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda insanlığın dramatik yıkılışını tetikleyecek iki sebebe vurgu yapıldı: Yeni bir dünya savaşı tehdidi ve iklim değişikliği. Euronews

İklim Olayları

• Avustralya'nın Sydney kenti, 7 Ocak Pazar günü son 79 yılın en sıcak gününü yaşadı. Gazeteci Jamie Pandaram, 47,3 derecelik sıcaklıkta tenis kortundaki fotoğrafçıların kameralarının sıcaktan bozulduğunu yazdı. BBC Türkçe

• 2018 Ocak Ayı Yeni Zelanda’da bu zamana kadar ölçülmüş en sıcak Ocak Ayı olarak kayıtlara geçti. 20.3 derece olarak ölçülen sıcakların mevsim normallerinin 3 derece üzerinde olduğu belirtildi. The Guardian

• Güney Afrika Cumhuriyeti'nin en büyük ikinci kenti Cape Town’da kuraklık nedeniyle barajlar kurudu. 4 milyon nüfuslu kentin sakinlerinin günlük su kullanım hakkı kişi başına 50 litreyle sınırlandırıldı. BBC Türkçe

• Sahra Çölü'nde son 37 yılda üçüncü kez kar yağışı yaşandı. Kar kalınlığının 40 santimetreyi bulduğu açıklandı. Hürriyet

• Avrupa şehirlerindeki fırtına ve kar yağışı birçok şehri alarma geçirirken, günlük hayatı da olumsuz etkiledi. Hollanda ve Almanya'da tren ve uçak seferleri durduruldu. Fransa'da rüzgarın hızı rekor seviyeye ulaştı, Eyfel Kulesi kapatıldı, İsveç kırmızı alarma geçti. Romanya'da eğitime ara verildi. Yüzbinlerce eve elektrik verilemedi. 9 kişi öldü. Sabah - The Guardian

• ABD'nin California eyaletinde yangından sonra sel ve toprak kayması büyük yıkıma neden oldu. Eyalet genelinde en az 17 kişi yaşamını yitirdi. Evrensel

• Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusu “Bomba Kasırgası” ve kar yağışı can kaybına neden oldu. Nehirler dondu, yollar karla kaplandı. 1.8 milyon eve elektrik verilemezken, 19 kişi hayatını kaybetti. Habertürk

Şubat

Raporlar ve Açıklamalar

• Colorado Boulder Üniversitesi bilim insanları tarafından uydu ölçümlerine dayanılarak yapılan araştırmaya göre; 1993 yılından bu yana yıllık ortalama üç santimetre artan su seviyesinin 2100 yılına kadar yaklaşık üç kat artarak yıllık ortalama 10 santimetreye ulaşması bekleniyor. DW

• ABD Jeoloji Araştırmaları Kurulu (USGS) ve Santa Cruz Kaliforniya Üniversitesi (UCSC) tarafından yapılan araştırma sonucunda İklim değişikliğinden dolayı sürekli değişen çevrenin, kutup ayılarının hayatta kalabilmeleri için yeterli yiyecek bulabilmesini güçleştirdiği ortaya çıktı. Evrensel

• Yapılan yeni bir çalışmaya göre, küresel iklim değişikliğinin, Orta ve Batı Avrupa’da meydana gelen sel riskini arttırdığı ortaya çıktı. The Guardian

• Newcastle Üniversitesi’den bilim insanlarınca yapılan yeni bir araştırmada, Avrupa şehirlerinin iklim değişikliği sonucunda ortaya çıkacak olan sel, kuraklık ve aşırı sıcaklık durumları karşısındaki durumları analiz edildi. En iyi senaryoya göre, Londra gibi nehirlere kıyısı bulunan şehirlerde sel vakalarında muazzam artışlar öngörülüyor. The Guardian

• Yeni Zelanda’nın Wellington şehrinde biraraya gelen bilim insanları, 1’den 5’e kadar kategorilendirilen kasırga skalası için artık 6. kategoriye de ihtiyaç duyulup duyulmadığını tartıştılar. The Guardian

• 98 milyar dolarlık çikolata endüstrisinin temelini oluşturan kakaonun geleceği tehdit altında olduğu uyarısı yapıldı. Bu tehdidin arkasında ise küresel ısınmadan haşerata kadar birden fazla faktör var. BBC Türkçe

• Bilim insanları Arktik'teki sürekli donmuş topraklarda (permafrost) dünyanın en büyük cıva rezervi bulunduğunu açıkladı. Donmuş topraklarda iklim değişikliğine bağlı erimenin, bu cıva rezervinin açığa çıkmasına neden olabileceği ve ekosistemi olumsuz etkileyebileceği belirtildi. Sputnik

İklim Olayları

• ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2018 Şubat ayı kayıtlara geçen en sıcak geçen 6. Şubat oldu. NOAA

• Kuzey Kutbu’nda yaklaşık bir hafta boyunca, günlük sıcaklıklar ortalamanın 30 °C üzerinde seyretti. Gözlemciler, “çılgınca”, “garip” ve “inanılmaz” sözleri ile karşıladıkları bu durumu, ‘anomiler içinde anomi halinin görülmesi’ olarak nitelendirdi. The Guardian

• Soğuk hava Avrupa'nın dört bir yanında hayatı zorlaştırmış durumda. Roma'da altı yıl aradan sonra yağan kar nedeniyle olağanüstü günler yaşanırken, Avusturya'da ise "burka yasağı" hava koşulları nedeniyle askıya alındı. Polonya'da 8 kişi soğuktan öldü. Bir çok ülkede okullar tatil edildi, uçuşlar yapılamadı. DW

• ABD'nin Michigan, Kentucky ve Arkansas eyaletlerinde hafta sonu etkili olan fırtına ile şiddetli yağışın yol açtığı sel sebebiyle 5 kişinin öldüğü kaydedildi. Hürriyet

• Gita Kasırgası Pasifik'te Tonga adasını vurdu. Kasırganın getirdiği rüzgarın hızı saatte 195 km'yi buldu. Gita kasırgası’nın etkilediği bir diğer bölge olan Yeni Zelanda’da en büyük kenti olan Christchurch’te acil durum ilan edildi. The Guardian

• Irak'ın Erbil ve Süleymaniye kentlerinde sağanak, su baskınlarına neden oldu. Star

• İran Ulusal Kuraklık ve Meteoroloji Kriz Yönetimi Merkezi Başkanı Şahruh Fatih, İranlı Öğrenciler Haber Ajansına (ISNA) yaptığı açıklamada, kuraklığın tüm ülkeye yayıldığını aktardı. TRT Haber

• İran Meclisi Urumiye milletvekili Seyyid Hadi Bahadori, İran'ın kuzeybatısındaki dünyanın en büyük ikinci tuz gölü olan Urumiye gölünün yüzde 95'lik kısmının kuruduğunu ve gölün yeniden canlandırılmasına yönelik çalışmalar için gelecek yıl yaklaşık 3 milyar dolar harcanacağını belirtti. Sabah

• Güney Afrika'da uzun süredir devam eden kuraklık nedeniyle ülkenin bazı eyaletlerinde ulusal felaket ilan edildi. Euronews

• Nöbet değişimi için Şanlıurfa’da bulunan 2'nci Hudut Tabur Komutanlığı'na bağlı 4’üncü Bölük'ten Yeşiltepe Karakolu'na giden dört askerin içinde bulunduğu zırhlı personel taşıyıcı, sağanak nedeniyle taşan derenin suyuna kapılıp, devrildi. İki asker sel sularına kapılarak hayatını kaybetti. Evrensel

Mart

Raporlar ve Açıklamalar:

• Dünya Bankası Grubu’nun yayımladığı son rapora göre, iklim değişikliğinin ağırlaşan etkileri yoğun nüfuslu üç bölgede, 2050 yılına kadar 140 milyon kişinin kendi ülke sınırları içinde göç etmesine neden olan insani krizlere yol açabilir. İklim Haber

• Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yeni raporuna göre doğal afetler gelişmekte olan dünyada çiftçilere her yıl milyarlarca dolar zarar veriyor. 2005 ve 2015 yılları arasında doğal afetler gelişmekte olan ülkelerin tarım sektörlerinde 96 milyar dolar zarara yol açtı. Zararlar mahsul ve hayvancılık üretimindeki kayıplardan oluşuyor. Hürriyet

• WWF, karbon salınımının kontrolsüzce artmaya devam etmesi halinde, Amazon ve Galapagos gibi bölgelerde hayvan ve bitki türlerinin yaklaşık yarısının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceğini açıkladı. bianet

• Scientific Reports Dergisi’de yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, Kuzey Kutbu’nun erimeye başladığı bahar döneminin 10 yıl öncesine kıyasla 16 gün daha erken başladığı saptandı. The Guardian

• ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu, buzulların hızla erimesi ve açlık nedeniyle soyları beklenenden hızlı tükenmeye başlayan kutup ayılarının mücadelesini görüntüledi. Araştırmacılar "Kutup ayıları kaybettikleri bir savaş için mücadele veriyorlar" yorumunu yaptı. bianet

• Avusturalya’yı 2010 ve 2011 yılları içinde etkisi altına alan aşırı sıcak hava dalgasının, ülkenin batısındaki Köpekbalığı Koyu’nda bulunan deniz çayılarını yüzde 22’sini yok olmasına neden olduğu ortaya çıktı. Ortadan kalkan deniz çayırlarının 9 milyon tondan fazla karbonu muhafaza ettiği biliniyordu. The Guardian

İklim Olayları

• ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2018 Mart ayı kayıtlara geçen en sıcak geçen 5. Mart oldu. Wunderground

• Güney Afrika Cumhuriyeti’nin bazı eyaletlerinde yaşanan olağanüstü kuraklık sebebiyle ülkede "ulusal felaket" ilan edildi. Dünya

• Kuzey Afrika’daki fırtınalardan gelen toz bulutunun kar ve yağmurla karışmasının ardından Doğu Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde turuncu kar görüntüleri oluştu. Ukrayna, Rusya, Bulgaristan ve Romanya’nın dağlık bölgelerindeki görüntüler Mars’ı andırdı. Gazete Karınca

• Bosna Hersek'in kuzey kesimindeki Bihac, Cazin, Kulen Vakuf ve Prijedor ile Hırvatistan'ın orta kesiminde bulunan Hrvatska Kostajnica şehirlerinde nehirlerin taşması sonucu meydana gelen selde ev ve iş yerlerinde hasar oluştu. Haberler.com

• Avustralya'nın Victoria ve New South Wales eyaletlerinde çıkan orman yangınlarında onlarca ev küle döndü. Euronews

• Avustralya’nın Darwin kentinde binlerce evi elektriksiz bırakan ve yüzlerce ağacı yerinden söken tropikal Marcus kasırgasının geride milyonlarca dolarlık hasar bıraktığı bildirildi. AA

• Kenya'da ülke genelinde görülen sel felaketleri ve su baskınları bir haftada 9 kişinin ölümüne, yüzlerce kişinin evsiz kalmasına neden oldu. TRT

• Endonezya’nın Java Adaları’nda aşırı yağışlar sonucu ortaya çıkan sel ve toprak kaymaları sonucunda 15 kişi hayatını kaybetti, 10.000 ev zarar gördü ve 50.000’den fazla etkilendi. Floodlist

• Hint Okyanusu'ndaki ada ülkesi Madagaskar’ı vuran Eliakim kasırgası 21 kişinin can kaybına yol açtı, binlerce insan evsiz kaldı. Milliyet (CT/HK)