Türkiye ve İsrail’de yüzlerce taş atan çocuk tutuklu

İsrailli insan hakları örgütü B'Tselem, İsrail'in çocuklara karşı işlediği suçlar hakkında 70 sayfalık bir rapor hazırladı. Raporda 2006 - 2011 yılları arasında, 835 Filistinli çocuğun gözaltına alındığı, bunların 34'ünün 12-13, 255'inin 14-15, 546'sının 16-17 yaşlarında olduğu belirtildi.

İsrail'de gözaltına alınan 800 çocuktan yalnızca biri mahkemede hapis cezasına çarptırıldı. Tutuklanan çocukların yüzde 93'ü cezalarını anlaşmalı çekerek serbest bırakıldı.

Türkiye'de ise, İnsan Hakları Derneği (İHD)'nin mayıs ayında hazırladığı rapora göre, Ocak 2010-Nisan 2011 arasında gözaltına alınan 638 Kürt çocuk var ve bu çocukların 211'i tutuklandı. Taş atan çocuklarla ilgili yapılan yasal düzenlemelerin hayata geçmesini takip eden ilk dokuz ayda ise toplamda 424 çocuk gözaltına alındı.

B'Tselem'in Raporundan...

B'Tselem bu raporu hazırlarken yakalandıkları andan, serbest bırakıldıkları ana kadar geçen süreci anlatan 50 çocukla konuştu. Çocukların ifadeleri yaşanan ciddi hak ihlallerinin göstergesi:

Yakalama/Tutuklama: Çocuklardan otuzu gecenin ortasında askerler tarafından evlerinden alındıklarını ve anne babalarının onlara eşlik etmesine izin verilmediğini söyledi.

Sorgulama: Geceyarısı evlerinden alından çocukların yalnızca üçü, aynı gece sorgulandıklarını belirtti. 19'u ertesi sabah, üçü ertesi akşam sorgulanırken çocuklardan ikisi beş gün boyunca sorgulanmadı. Gece tutuklanan çocukların yalnızca üçüne sorgulamadan önce makul bir uyku izni verildi. Beş çocuk sorgulama öncesi uykuya dalınca askerler tarafından uyandırıldıklarını ifade etti. 19 çocuk işlemleri sırasında şiddete maruz kaldıklarını ve sorgulamalar sırasında tehdit edildiklerini, 23 çocuk saatler boyu tuvalete gitme, yeme, içme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamalarına izin verilmediğini dile getirdi.

Tutuklu yargılama: Askeri adalet sistemi, İsrail hukukunun işlemler sonlanana kadar tutuklu tutmaya karşı sunduğu alternatiflerden yoksun. Davaların çoğunda, yargıçlar davalar tamamlanana kadar çocukların tutuklu kalmasına karar veriyor. Bu nedenle eğer duruşmalar başlarsa, tamamlanana kadar uzun süre cezaevinde tutulacakları korkusuyla, çocukların birçoğu ceza indiriminden yararlanmak adına suçlamaları kabul ederek ceza pazarlığına giriyor.

Hapis Cezası: Askeri mahkemeler için hapis, bir cezai alternatif olmaktan öte seçilen temel yaptırım. 2005 ile 2010 arasında taş attıkları için mahkûm edilen çocukların yüzde 93'üne süresi birkaç gün ile 20 ay arasında değişen hapis cezaları verildi. 14 yaşın altındaki 19 çocuk hapis cezası aldı. İsrail hukukuna göre 14 yaş altındaki çocukların hapsedilmesi yasak.

B'Tselem'e konuşan çocukların pek çoğu tutuklu bulundukları sürede aileleri tarafından ziyaret edilmemiş. Bir haftadan uzun süredir hapiste bulunan ya da gözaltında tutulan 29 çocuktan yalnızca bir tanesi iki haftada bir düzenli olarak ziyaret edildiğini söylerken, başka dört çocuk birkaç kez ziyaret edildiklerini ifade etti.

Taş atmak gerekçesiyle mahkûm edilen çocukların telefon görüşmesi yapmalarına güvenlik mahkûmu sayıldıklarından izin verilmiyor. Tutukevi yönetimi çocukların okulda aldıkları derslerden yalnızca bir kısmını çalışmasına izin vererek sınıflarını başarılı biçimde bitirmelerine ve bir üst sınıfa geçmelerine engel oluyor. (BK/HH/YY)