Türkiye 2022'de en az 4 bin 427 Twitter hesabı ile tweete sansür uyguladı
2022’de mahkeme kararları sonucunda kaç Twitter hesabı ile tweetin erişime engellendiğini gösteren 'Kuş Öldü Beybi: 2022 Twitter Erişim Engeli Raporu' yayımlandı.
Free Web Turkey’den Ali Safa Korkut’un Gazeteciler Cemiyeti projesi kapsamında hazırladığı rapora göre 2022'de 487’si Twitter hesabı, 3 bin 940’ı tweet olmak üzere en az 4 bin 427 Twitter URL'ine erişim engellendi. Bu sayıya 393 mahkeme kararıyla ulaşıldı.
En çok kamu görevlileri hakkındaki tweetler engellendi
Raporda, engellenen 3 bin 940 tweetin konularına göre dağılımı yapıldı. Buna göre ilk sırada kamu görevlileri hakkındaki usulsüzlük iddiaları ile onlara yönelik eleştiri içeren tweetler yer aldı.
2022’de kamu görevlilerini konu edinen toplam 2 bin 106 tweet erişime engellendi. Bu erişim engeli kararları, bahse konu tweetlerdeki kamu görevlilerinin talepleriyle verildi.
2 bin 106 sayısına 17 mahkeme kararıyla ulaşılırken bu 17 kararın altısı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy hakkındaki tweetler için verildi. Bu altı kararla Ersoy hakkındaki 43 tweet erişime engellendi. Ersoy, böylelikle karar sayısı bakımında kamu görevlileri arasında zirvede yer aldı.
“Kamu görevlileri” kategorisinde en fazla sayıda tweetin erişime engellendiği karar, Ankara Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele (TEM) Şubesinde görevli bir polis memuru hakkındaki tweetler için verilen oldu. İlgili polisin gözaltına alınan yurttaşlara işkence uyguladığı iddialarıyla ilgili bin 973 tweet, Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla erişime engellendi. 23 Aralık 2022 tarihli kararla aynı zamanda 18 Twitter hesabı için de erişim engeli emri verildi.
PTT’yi eleştirmek yasak: 20 farklı kararla 118 tweeti erişime engelletti
Kamu görevlileri hakkındaki tweetlerin ardından “yetişkin, bahis, dolandırıcılık, finansal siteler ve/veya terör” temalı yayımlar olduğu iddia edilen tweetler gelirken (1.126) onu sade yurttaşlara yönelik paylaşımlar (316) ile kamu kurumları hakkındaki tweetler (118) takip etti.
Kamu kurumları hakkında olup da erişime engellenen 118 tweetin tamamı, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünün (PTT) talebiyle verildi. Zira ilgili tweetlerin tamamında PTT’nin verdiği kargo hizmeti eleştiriliyordu. PTT, bu tweetleri erişime engelletmek için 2022’de 20 farklı mahkeme kararı aldırdı.
En çok tweet engelleyen beş hakimliğin üçü Ankara’dan
En çok tweet engelleyen mercilerin dağılımına bakıldığında ise ilk beşte Ankara’dan üç sulh ceza hakimliği yer aldı.
Birinci sırada 2.024 tweet ile Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliği bulunurken onu 153 tweet ile Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği ve 140 tweet ile Ardahan Sulh Ceza Hakimliği takip etti.
Ankara ve İstanbul’daki hakimlikler tarafından engellenen tweetlerin büyük çoğunluğu kamu görevlileri ve şirketler hakkında çeşitli iddialar barındılar paylaşımlar oldu. Aydın, Ardahan, Burdur, Bursa, Erzurum, Eskişehir, Kastamonu ve Uşak vb. illerdeki hakimlikler tarafından verilen kararlardaki tweetler ise “terör örgütü propagandası” barındırdığı gerekçesiyle engellendi.
Her dört tweetten üçü, ‘kişilik hakları ihlali’ gerekçesiyle engellendi
Engellenen tweetlerin engellenme gerekçelerine, yani yasal dayanağına bakıldığında ise ilk sırada “kişilik hakları” ihlali yer aldı.
2022’de 2 bin 909 tweet, bu madde dayanak gösterilerek erişime engellendi. Bu, neredeyse her dört tweetten üçünün bu gerekçeyle engellendiği anlamına geliyor.
İkinci sırada ise bin 31 tweet ile “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” yer aldı.
487 Twitter hesabı erişime engellendi
2022’de erişim engeli getirilen Twitter hesabı sayısı ise en az 487 oldu.
Bu 487 hesabın konularına göre dağılımında ise 467 ile ilk sırada “Yetişkin, bahis, dolandırıcılık, finansal siteler ve/veya terör” temalı yayımlar yaptığı iddia edilen hesaplar yer aldı. Ardından 19 ile kamu görevlileri hakkında yayımlar yaptığı iddia edilen hesaplar gelirken onu sade yurttaşlara yönelik yayımlar yaptığı iddia edilen bir hesap takip etti.
Engellenen hesapların yasal dayanağı
Engellenen hesapların engellenme gerekçelerine, yani yasal dayanağına bakıldığında ise ilk sırada 5651 sayılı kanunun 8/A maddesinde belirtilen “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması”nın yer aldığı görüldü. 2022’de 465 hesap, bu madde dayanak gösterilerek erişime engellendi.
İkinci sırada ise 5651 sayılı kanunun 9. maddesinde belirtilen “kişilik hakları” ihlali yer aldı. 2022’de bu madde dayanak gösterilerek erişim engeli getirilen hesap sayısı ise 22 oldu.
ETHA örneği: İki Twitter hesabı üç kez erişime engellendi
2022’de “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle engellenen Twitter hesapları arasında gazeteler/haber ajanslarının, haberlerini paylaştığı resmi hesapları da yer aldı.
Etkin Haber Ajansı’nın (ETHA) Twitter hesabı, bu gerekçeyle kapatılan haber kaynağı hesaplarından biri oldu.
ETHA’nın “@etkinhaberetha” kullanıcı isimli hesabı, Erzurum 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 16 Mayıs 2022 tarihli kararıyla erişime engellendi.
Bu engellemenin ardından ETHA, haberlerini paylaşmak üzere “@EthaEtkin” kullanıcı ismiyle yeni bir hesap açtı. Ancak ajansın bu hesabı da Antalya 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 28 Ekim tarihli kararıyla erişime engellendi.
Bununla da bitmedi. Ajansın 28 Ekim tarihinde Antalya 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişime engellenen “@EthaEtkin” kullanıcı isimli hesabı, bu kez de Hatay 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 20 Aralık tarihli kararıyla zaten engelli olmasına rağmen bir kez daha engellendi.
ETHA’ya ait iki farklı kullanıcı adına sahip Twitter hesabı, üç farklı kararla iki kez erişime engellendi.
(HA)