TMK ve TCK ''Haber'' ve ''Gazeteci'' İstemiyor

Azadiya Welat gazetesi Sorumlu yazı işleri müdürleri Vedat Kurşun, Ruken Ergün ve Ozan Kılınç, Azadiya Welat Batman Temsilcisi Deniz Kılıç, Dicle Haber Ajansı (DİHA)  Batman Temsilcisi Erdoğan Alkan, Diyarbakır temsilcisi Kadri Kaya, Batman Postası yazarı Mehmet Karabaş, Aram Yayınları imtiyaz sahibi ve Hawar gazetesi sorumlusu Bedri Adanır ve Devrim Yolunda İşçi Köylü gazetesi yazı işleri müdürü Barış Açıkel, Yeni Yorum ve Ülkede Yorum İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Müdürü Saadet Irmak, üniversite öğrencileri Berna Yılmaz ve Ferhat Tüzer temmuz ayına cezaevinde girdiler.

10 gazeteci, iki üniversite öğrencisi  yazdıkları, haberleştirdikleri, yayınladıkları, konuştukları için  Terörle Mücadele Kanunu 7/2'den, ''örgüt propagandası'' iddiasıyla yargılandılar, yargılanıyorlar.

30 Haziran itibarıyla toplam 68 gazeteci hapiste.

"Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye" (KCK) (22), (PKK),  ''Ergenekon'' (15), Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi' (DHKP-C) (6),  ''Marksist Leninist Komünist Partisi'' (MLKP) (7),  ''Devrimci Karargah'' (2),  ''Maoist Komünist Partisi' (MKP) (1), ''Devrimci Hareket'' (1), ''Odak Dergisi'' (1) dava, operasyon ve soruşturmalar  çerçevesinde 56 gazeteci hapiste.

Hapisteki 19 gazeteci iddianame henüz açıklanmadığından ne tür iddialarla karşı karşıya olduklarını bilmeden ilk duruşma gününü bekliyor.

Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Medya Gözlem Masası'nın 2011 Nisan-Mayıs-Haziran Medya Gözlem Raporu ''Öldürülen gazeteciler'', ''Hapisteki gazeteciler'', ''Saldırı, tehdit ve engellemeler'',  ''Soruşturmalar, açılan/süren davalar ve kararlar'', ''TCK 285, 288: Kaç bin dava?'', ''Muzır Kurulu'ndan'', ''Kapatmalar ve  toplatmalar'', ''Hakaret ve kişilik hakları davaları'', ''Düzenlemeler, etkiler, tepkiler, hak aramalar'', ''AİHM'e başvurular, kararlar'' ve  ''RTÜK uyarıları'' başlıklarından oluşuyor.

Medya Gözlem Raporu, Türkiye'nin 2011'in Nisan-Mayıs-Haziran döneminde Türkiye'nin hapisteki gazeteci sayısı, uzun tutukluluklar,  ifade özgürlüğü kapsamındaki soruşturma ve yargılamalar, ifade ve basın özgürlüğünü kısıtlayan Terörle Mücadele Kanunu (TMK) 7/2 başta olmak üzere Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 215, 220, 285, 288, 314. maddeleri  bağlamında protestolar, açıklamalar, raporlar, toplantılar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a gönderilen mektuplarla Türkiye ve dünya gazetecilik ve insan hakları örgütlerinin, uluslararası kuruluşların gündeminde olduğunu ortaya koyuyor.

Gazeteciler, gazetecilik örgütleri üç ay boyunca özellikle Kürt sorunuyla ilgili olarak TMK ve TCK'deki  sorunlu maddelerin özgür tartışma ortamı ve habercilik için demokratik eşiğe çekilmesi ve tutuklu gazetecilerin derhal serbest bırakılması için gerekli düzenlemelerin yapılması çağrılarında bulundu.

Rapor döneminde  22 Ağustos'ta  uygulamaya geçeceği ilan edilen İnternet Filtre Sistemi kitlesel protestolarla karşılandı. İletişim Vakfı/bianet, Türkiye'deki tüm internet kullanıcılarına filtreleme yoluyla getirilen sansürün kaldırılması için 14 Nisan'da Danıştay'a başvurdu.

TMK'dan 44 yıl 8 ay hapis

Üç ayda dokuz gazeteci Kürt sorununa ilişkin yazdıkları nedeniyle ''örgüt propagandası'' yapma iddiasıyla TMK 7/2'den toplam 44 yıl 8 buçuk ay hapse ve 36 bin 280 lira para cezasına mahkum oldu.

Önceki üç aylık dönemde 13 kişi toplam 21 yıl 10 ay hapis ve 66 bin 946 lira para cezasına çarptırılmıştı.

Nisan-Mayıs-Haziran döneminde aralarında Aysel Tuğluk ve Ahmet Türk'ün de bulunduğu sekiz kişi toplam 223 buçuk hapis talebiyle yargılanıyor.

Bu yargılamalarda TMK 7/2'ye genellikle TCK 220 (''örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt propagandası yapmak''), TCK 215 (''suç ve suçluyu övmek'') maddeleri eşlik ediyor.

35 kişi ''hakaret''ten sanık

35 kişi ''hakaret'', ''kişilik hakları'' saldırı iddiası ve tazminat talebiyle yargılanıyor. Sekiz kişi dokuz yıl dört ay hapse, üçü Başbakan Erdoğan'a ödenmek üzere beş kişi 29 bin 860 TL tazminat  ödemeye mahkum oldu. Erdoğan seçimlerden sonra tazminat davalarının bir kısmını geri çekti.

2011'in ilk üç aylık döneminde ''hakaret''ten 44 kişi yargılanıyordu, üç kişi toplam 11 ay hapis cezasına ve 10 bin 580 TL para cezası ödemeye mahkum olmuştu.

Kapatmalar, Toplatmalar

Azadiya Welat 'ın 12 Haziran sayısına "örgüt propagandası" iddiasıyla el konuldu ve yayını da 15 gün durduruldu. 2006'dan beri yayın yapan tek günlük Kürtçe gazete Azadiya Welat daha önce sekiz kez kapatıldı. Özgür Halk ve Demokratik Modernite dergisinin ikinci sayısının  tüm nüshalarına 8 Haziran'da el kondu.

26 Haziran İşkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü afişleri "İşkenceye sıfır tolerans, orantısız güce sonsuz müsamaha", "İşkence bir insanlık suçudur, sokak işkencesine yasal kılıf: Orantılı güç"  yazıları nedeniyle "Devletin askeri ve emniyet teşkilatını alenen aşağılama" fiilini düzenleyen TCK'nın 301/2 maddesi uyarınca toplatıldı.

TCK 285 ve 288: Kaç dava?

Türk Ceza Kanunu'ndaki "soruşturmanın gizliliği ihlal" ve "adli yargılamayı etkilemeye teşebbüs" fiillerinin düzenlendiği 285. ve 288. maddeleri kapsamında  açılan davaların sayısı bilinemiyor. Nisan-Mayıs-Haziran 2011 döneminde Milliyet, Radikal, Habertürk, Star, Bugün, Zaman ve Taraf gazetelerine açılan davaların ve yürüyen yargılamaların sayısının 500'ü geçtiği tahmin ediliyor. Gazeteler de bu sayıları net olarak veremiyor.

2007'den bu yana 30 Haziran itibarıyla kaç dava açıldığı tam olarak bilinmiyor.  Adalet Bakanlığı açıklamasına göre 2009 sonu itibarıyla açılan soruşturma sayısı 4139.

AİHM'e Başvurular ve Kararlar

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye'yi iki dosyada Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS)  6/1 maddesini ihlal etmekten 9 bin 720 avro ödemeye mahkum etti.

2011'in ilk üç ayında Türkiye 15 dosyada  58 bin Avro (117 bin TL)  ödemeye mahkum olmuştu.

RTÜK

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Nisan-Mayıs- Haziran 2011 döneminde 10'u radyo istasyonlarına, 94'ü televizyon kanallarına olmak üzere, ''müstehcenlik'' iddiasıyla bir program durdurma, üç kuruluşa toplam 184 bin 914 TL para cezası verdi ve 100 yayın kuruluşunu da uyardı.

RTÜK çocukları ve gençleri koruyucu sembol kullanılmadığı gerekçesiyle 20, ''insanlık onuru ve özel hayatın gizliliği'' ihlalden 15 uyarı, ''Türkçeyi bozmak''tan yedi uyarı, masumiyet karinesini ihlalden üç uyarı verdi. Kalan uyarılar reklam, sponsorluk, program desteği gibi konularla ilgili teknik ve ticari düzenlemelerin ihlaliyle ilgili. (BA/YY)