BİA 2010 MEDYA GÖZLEM RAPORU:
Terörle Mücadele Yasası 2010'da Başrolde
Raporun tam metni için tıklayınız
Altı gazeteci yazdıkları, 24 gazeteci de "Ergenekon", "KCK", "Devrimci Karargah", "Balyoz" gibi çeşitli operasyonlar çerçevesinde 2010'u hapiste geçirdi.
2010 yılında Terörle Mücadele Yasası'ndan verilen mahkumiyetler 2009'a göre altı kat arttı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde Türkiye'nin 2009'da 472 bin 392 TL olan ifade özgürlüğünden mahkumiyetleri 2010'da 547 bin 300 TL'ye çıktı.
"Gizliliğin ihlali" ve "adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs" iddialarıyla önemli bir bölümü Zaman, Taraf, Bugün, Yeni Şafak, Star ve Vakit gazetelerine olmak üzere en az 2000 dava açıldığı tahmin ediliyor.
Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Medya Gözlem Masası'nın 2010 Medya Gözlem Raporu, 104'ü gazeteci toplam 220 kişinin düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilebilecek davalardan yargılandığını ortaya koyuyor.
BİA Medya Gözlem Raporu, hükümetin Kürt Sorunu'na yaklaşımını, çeşitli soruşturmalarda yargı uygulamalarını eleştirenlerin, insan hakları ihlallerine karşı ses verenlerin, vicdani ret hakkını savunanların karşılaştığı baskılara da işaret ediyor.
777 kişinin adının geçtiği 56 sayfalık raporda ihlaller "saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüre tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları" başlıklarıyla yer alıyor.
30 gazeteci halen hapiste
Yayımladıkları yazılar veya kitaplar nedeniyle altı gazeteci, Azadiya Welat gazetesi eski yazı işleri müdürleri Vedat Kurşun ve Ozan Kılınç, Rengê Hêviya Jinê (Kadın Umudunun Rengi) dergisi eski yazı işleri müdürü Berivan Eker, Aram Yayınları imtiyaz sahibi ve Hawar gazetesi yetkilisi Bedri Adanır, İşçi Köylü gazetesi yazı işleri müdürü Barış Açıkel ve Proleterce Devrimci Duruş gazetesi yazarı Nevin Berktaş 2010'u hapiste geçirdi. 2009'da iki gazeteci yazıları nedeniyle hapisteydi.
24 gazeteci de gazetecilik faaliyetleri nedeniyle yargılanıp yargılanmadıkları netleşemese de cezaevinde bulunuyorlar. 2009'da bu sayı 18 idi.
TMY'den 149 sanık; 33'üne 365 yıl hapis
2010 yılı TMY'den verilen mahkumiyet kararların yoğun olarak görüldüğü bir yıl oldu: yargılanan 149 kişiden 33'üne verilen cezaların toplamı 365 yıl 3 ay hapis ve 49 bin 200 TL idari para cezası oldu. 14 kişiyse beraat etti.
2009'da 23 kişi 58 yıl hapis ve 9 bin 740 TL para cezasına mahkum edilmişti.
14 kişiye 11 yıl 4 ay "hakaret" hapsi
2010'da 11'i gazeteci 14 kişiye "hakaret" iddiasıyla açılan ceza davaları kapsamında toplam 11 yıl 4 ay 24 gün hapis ve 23 bin 780 TL idari para cezası verildi. Yargılanan 47 kişinin 131 yıl 9 ay 24 gün hapsi isteniyor ve 23 bin 780 TL idari para cezası ödemeleri talep ediliyordu.
Gazetecilere saldırıya "yumurta" karıştı!
2010'da 27 gazeteci saldırılara veya yumurtalı protestolara uğradı, 10 gazeteci tehdit edildi. Agos gazetesinin İnternet sitesi ve Doğan Medya Grubu'nun binası saldırılara maruz kaldı.
2009'da 27 gazeteci ve Bizim Kocaeli gazetesi saldırıların hedefi olmuştu. Tehdit edilen gazetecilerin sayısı da 6'ydı.
9 kişi 983 bin 500 bin TL tazminat cezası
2010'da 20'si gazeteci 28 kişi, "kişilik haklarına saldırı" iddiasıyla toplam 1 milyon 835 bin 502 TL manevi tazminat istemiyle yargılandı. Mahkemeler 9 kişiyi toplam 983 bin 500 TL tazminat ödemeye mahkum etti.
2009'da 34'ü gazeteci toplam 101 kişinin 98 yıl 5 gün hapsi talep ediliyordu; 1 milyon 408 bin 680 TL de tazminat ve idari para cezası ödemeleri isteniyordu.
Tahrik" davası azaldı; "Suçu övme" artışta
"Suçu övmek" (TCK 215) iddiasıyla altısı gazeteci toplam 70 kişi yargılandı; Toplam 105 bin TL'lik idari para cezası onandı. 2009'da "suçu övmek"ten 68 kişi yargılanıyordu.
"Halkı kin ve düşmanlığa tahrik"ten (TCK 216) dört kişi beraat etti, bir dava sürüyor. 2009'da 6'sı gazeteci 21 kişi yargılandı; 3'ü gazeteci 13 sanığa 16 yıl 7 ay hapse mahkum edilmişti.
"Yargıyı etkileme"ye 16 sanık
En az 16 gazeteci, yaptıkları haberler veya yazdıkları yazı ve kitaplar nedeniyle 2010'u "adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs"ten (TCK 288) 4,5 yıl hapis tehdidiyle yaşadı.
"Soruşturmanın gizliliğini ihlal" suçlamasıyla (TCK 285), 21 gazeteci 4,5 yıl hapis istemiyle yargılandı. En az iki kişi de "Atatürk'ü koruma yasası" uyarınca yargılanıyor.
301'de 37'den 12'ye
"Türk milletini aşağıladıkları" iddiasıyla (TCK 301/eski TCK 159) 12 kişi yargılandı. 2009'da 37 kişi yargılanıyordu.
"Halkı askerlikten soğuttukları" (TCK 318) iddiasıyla üç kişi 8'er ay hapse mahkum edildiler.
Bir yayıncı ve çevirmen üç kitap yoluyla "müstehcenliğe yer verdikleri" iddiasıyla (TCK 226/7) yargılandılar, beraat ettiler.
AİHM cezaları artışta!
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 41 kişi ve üç yayının başvurularında Türkiye'yi 547 bin 300 TL (yaklaşık 281 bin 085 avro) tutarında tazminat ödemeye mahkum etti.
2009'da 44 kişi ve Özgür Radyo'nun başvurusunda verilen ceza 472 bin 392 TL idi. 2008'deyse bilanço 183 bin 810 idi. (EÖ-EÇ)
