sigarada gerçek bir "dönüşüm"

bugün alman deutsche welle türkçe ve bbc türkçe sitelerinde okuduğum bu haberle ilgili bilgiler daha önce, düzenli izlediğim "halkların sağlık hareketi iletişim grubu'ndan  posta kutuma düşmüştü.

habere göre avustralya'da sigara ile mücadelede sert önlemler alınmasını öngören yasal düzenlemeyi yüksek mahkeme, tütün şirketlerinin itirazını geri çevirerek onaylamış.

bu ülkede bundan sonra sigara paketleri tek tipte olacak, üretici firmaların renk, amblem ve logoları paketlerinin üzerine bulunmayacak, bunların yerine sigaranın zararlarına dikkat çeken uyarıcı büyük fotoğrafların basılacak, firmaların isimleri paketlerin kapağının üzerinde küçük bir puntoyla ve logo söz konusu olmaksızın yazılacak. dolayısıyla sigara paketlerinin tamamı sigaranın zararlarına vurgu yapan ibarelerle dolu olacak.

hükümetin bu yönde aldığı kararlara karşı, çok uluslu sigara şirketlerinin, uygulamanın dünya ticaret örgütü tarafından yapılan çeşitli anlaşmalara aykırı olduğu yolundaki yaptığı itirazlar reddedilmiş.

avustralya hükümeti tarafından hazırlanan ve 1 aralık'ta yürürlüğe girecek bu yeni yasal düzenleme ile sigaranın tüketiminin özendirilmesi ortadan kalkacak ve bu tarihten sonra avustralya'da artık bütün sigaralar aynı tip paket içinde satılacak..

avustralya sağlık bakanı tanya plibersek, ülkede her yıl 15 bin kişinin başta akciğer kanseri olmak üzere sigaranın sebep olduğu hastalıklar nedeniyle öldüğünü belirterek kararı olumlu karşılamış.

ülkede sigarayla mücadele konusunda oldukça önemli uygulamaların gerçekleştirildiği belirtiliyor. buna göre sigaranın zararlarına dikkat çeken spotlar ve afişlere çok yaygın, sigara reklamlarında da 30 yaşının altındaki kişilerin oynatılmasına izin verilmiyor, yine 30 yaşın altındakiler restoran, kafeterya ve sinemalardaki sigara içilen alanlara giremiyor. ayrıca arabada çocuk varken sigara içilmesi ise suç sayılıyor.  dahası sigaraların yalnızca eczanelerde satılmasının da gündeme getirilebileceğinden söz ediliyor.

haberin ayrıntılarını okuyunca doğrusu sevindim. kapitalist dünyanın hukuk sistemi bence, belki de çok istekli olmasa da yine "insan haklarının üstünlüğünü" bir kez daha kabul etmiş oldu.

sağlık ve eğitim kurumlarından sonra topluca bulunulan yerlerde sigara içilmesinin engellenmesinin ardından gelen bu aşama bence sigaraya yönelik ticari yatırımların, dolayısıyla insan sağlığı ve canı üzerinden ticaret yapmanın sona erdiği yeni bir dünyaya gidişin ilk adımı olabilir.

gerçekleştirilen mücadele sonucu ulaşılan bu nokta her türlü "takdir"in üzerinde; hem avustralya'da  bunun mücadelesini verenlere, hem de ülkenin yüksek mahkemesine herkes teşekkür etmeli.

öncelikle özendirmeyi önlemeli

zararlı tüketim nesnelerini tümüyle yasaklamak yerine onun tüketilmesinin özendirilmesini önlemenin gerçekçi ve "barışçıl" bir mücadele yöntemi olduğunu düşünüyorum. çünkü uygulamalarının doğrudan muhataplarının "özne" olmadığı her türlü yasaklama bence tersine etki yapıyor.

bundan sonraki adım tüm hükümetlerin aynı konuda benzer davranmalarının sağlanması olmalı. evrensel insan haklarının dünya üzerinde yaşayan herkesin hakkı olduğu gerçeğinden hareketle, bu uygulamanın dünya ölçeğinde yaygınlaştırılması çok yerinde olacaktır.

sağlık hizmet sunumuna yönelik politika ve uygulamalarının yanlışlığını, sağlık hakkı ve hasta haklarına aykırı olduğunu her zaman ifade ettiğimiz sağlık bakanlığının, bu konudaki içtenliğinden emin olmasam da  sigaraya karşı mücadelesini çok önemsedim ve yeri geldiğinde destekledim. bu karardan sonra avustralya hükümetinin yaptığını yaparak benzer uygulamanın gerçekleştirilmesi "içtenliği" gösteren sağlam bir kanıt olabilir.

ayrıca başka ülkelerde yeniden aynı mücadele süreçleri yaşanmadan özellikle dünya sağlık örgütü başta olmak üzere uluslar arası yapıların öncülüğüyle bu uygulamanın tüm dünya ölçeğinde uygulanır olması için uğraş verilmeli.

gerek insan hakları örgütleri, gerekse sağlık ve tüketici örgütleri bu konuda mutlaka çaba sarf etmeli.

birey ve toplum sağlığı açısından zararlı olan hemen her konuda bu tür uygulamalar gerçekleştirilmeli. sigara gibi sağlığa zararları kanıtlanmış ürünler gibi, zararlı olduğu bilinen ama henüz boyutları somut olarak olarak ortaya konulmayan, örneğin "genetiği değiştirilmiş organizmaları" içeren ürünler, insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri açıkça bilinen diğer sanayi ürünleri ve endüstri tesislerinin kurdurulmaması gibi konularda da aynı çabaların gerçekleştirilmesi çok önemli ve gerekli. (ms)