"Kendilerini Yakmadılar, Teslim Olacaklardı"

19 Aralık 2000'deki Hayata Dönüş Operasyonu'nda, Bayrampaşa Cezaevi'nde Uzman Jandarma Çavuş olarak görevli olan Altan Sabsız, yanarak hayatını kaybedenlerin iddia edildiği gibi kendisini yakmadığını, yangın çıkan koğuştakilerin teslim olmak istemesine rağmen kapıların açılmadığını söyledi.

Sabsız, Van 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 5 Temmuz'da verdiği ifadesinde, "Mahiyetini bilmediği değişik gaz bombalarıyla müdahale edildiğini, yanan koğuşta teslim olmak isteyenlerin dışarı çıkarılmadığını, yangına müdahale edilmediğini, yanan tutukluların üzerine yanıcı madde sürülmüş battaniye atıldığını" söyledi.

Sabsız'ın "Operasyonun üzerinden 11 yıl geçmesine rağmen herhangi bir şekilde ifademize başvurulmamış olması, beni bu konuda ifade vermeye ve doğru bildiklerimi söylemeye mecbur bıraktı" diyerek verdiği ifadesi, olayla ilgili 39 erin yargılandığı davanın görüldüğü Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne yollandı.

"Değişik gaz bombaları attılar"

12 tutuklu ve hükümlünün öldüğü, 55 kişinin yaralandığı Bayrampaşa Cezaevi'nde altı kadın yanarak hayatını kaybetmişti. Operasyonun ardından yapılan resmi açıklamalarda, tutukluların kendisini yaktığı söylenmişti. Ancak Sabsız'ın ifadesine göre, bu açıklama doğru olmadığı gibi, yangına müdahale edilmeyerek ölümlere seyirci kalındı. Ayrıca, Sabsız'ın ifadesi, resmi açıklamalardaki "mahkumların silahla direndiği iddiasını" da yalanlıyor.

Sabsız, ifadesinde şu noktalara yer verdi:

* Ankara Jandarma Komando Özel Asayiş Komutanlığı (JKÖAK) birliğinden gönderilen ve tam olarak nereden geldiğini bilmediğim başka personel içeri girerek ateşli silahlarla müdahale ettiler. Tutuklu ve hükümlüler, kendilerini koğuşlara kilitleyerek karşı koydular.

* Cezaevi duvarları ve tavan betonları delinerek koğuşlara mahiyetini bilmediğim ve envanterimizde bulunmayan değişik gaz bombalarıyla müdahale ettiler. Uzun süredir teşkilat içinde bulunuyor olmama rağmen daha önce hiç görmediğim özel otomatik tabancalar ile müdahale yapıldı.

* Koridorda beklediğim sırada kadın tutuklu ve hükümlülerin bulunduğu koğuşta kapılara vuruldu, teslim olmak istediklerini, dışarıya çıkmak istediklerini söyleyerek kapıyı açmamızı istediler. Emir almadığımız için müdahale edemedik. Kısa süre sonra koğuş yandı, oradaki itfaiye ekipleri de yangına müdahale etmedi.

"Battaniyeyle yakmışlar"

* Koğuşlara girdiğimizde, kadınların kömürleşmiş derecede yandıklarını gördüm. Bu derece yanmaya bir anlam veremedim, çünkü koğuşta sadece yatak ve yorgan vardı ve yananlar yataklardan uzaktaydı.

* Operasyondan yıllar sonra karşılaştığım JKÖAK'ta görev yapan bazı rütbeli arkadaşlar, koğuşta yangın çıktıktan sonra yardım isteyen mahkumlara "Sizi kurtaracağız, yaş battaniye atıyoruz, bunlara sarılın ve kendinizi koruyun" dediklerini ama battaniyelere yanıcı madde dökülmüş olduğunu, bu şekilde yanmayı hızlandırdıklarını söylediler.

"Diri diri yaktılar" demişti

Operasyon esnasında kadınların koğuşunda bulunan ve hastaneye götürülürken "Diri diri yaktılar" diye bağıran Birsen Kars, mahkemedeki ifadesinde, "bir yandan üzerlerine ateş açılırken delinen tavandan sürekli gaz bombası atıldığını, ayrıca siyah renkte bir gaz atıldığını ve bu gazın 'sinir gazı' olduğunu, saçlarının ve derilerinin koptuğunu, sonra da yangın çıktığını" anlatmıştı.

Davada, yakılarak öldürülenlere "kimyasal silahla müdahale edilmiş olduğu" da ileri sürülerek, buna kanıt olarak "mahkumların elbiselerinin sağlam kalırken, derilerinin yanarak dökülmüş olması" gösterilmişti.

Dönemin başbakanı Bülent Ecevit, operasyondan sonra, ''Bu teröristler artık devletle başa çıkamayacaklarını anlamış olmalılar'' demişti. (AS/ŞA)