İyi Günde Kötü Günde bölüm 8: "Yalan"

Hafıza Merkezi Berlin ve IPS İletişim Vakfı/bianet’in hazırladığı on bölümlük podcast serisi İyi Günde Kötü Günde “yalan” bölümüyle yayında.

TIKLAYIN - "İyi günde kötü günde" bir arada yaşamak

"İyi Günde Kötü Günde" podcast serisi Hafıza Merkezi Berlin ve IPS İletişim Vakfı/bianet’in yürüttüğü bir proje kapsamında hazırlanıyor. Projenin koordinatörleri Hafıza Merkezi Berlin’den Özlem Kaya ve IPS İletişim Vakfı’ndan Öznur Subaşı. Proje danışmanı Özgür Sevgi Göral, proje editörü ise Müge Karahan.

Bu bölümün konukları Cinsiyet Eşitliği Politikaları Derneği kurucularından, Çatlak Zemin ekibinden feminist aktivist Cemre Baytok ve felsefeci, siyaset bilimci Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nda araştırmacı Serdar Tekin.

Yalan ve siyaset ilişkisini irdeleyerek başlayan programda sohbet ezilenlerin yalanla ilişkisine, feminist mücadelede yalan ve hakikatin ne gibi işlevleri olduğuna, ifşalara, hukuki süreçlere kadar uzanıyor.

Örgütlü yalanın yarattığı endişe

Serdar Tekin programın başında siyasette yalana geçmişte de başvurulduğunu ancak geleneksel/klasik yalanlarla günümüzdeki yalanların arasında fark olduğunu anlatıyor:

“Bu ikinci tür yalan geleneksel yalandan farklı olarak doğrunun saklanması üstüne kurulmuyor, doğru ve yanlış arasındaki ayrımın kategorik olarak imha edilmesi veya ilga edilmesini amaçlayan türde bir yalan bu. Dolayısıyla aslında geleneksel anlamıyla yalana hiçbir biçimde benzemeyen bir şey.

"Doğru ve yanlış arasındaki ayrımı, hakikat ve yalan arasındaki ayrımı ortadan kaldırdığınızda neyle karşılaşırız? Şöyle bir durumla karşılaşırız: Yalanın yalan olduğunu söylemenin, doğrunun doğru olduğunu söylemenin, doğruyu açığa çıkarmanın veya ifşa etmenin herhangi bir değer ve anlam taşımadığı bir noktaya evrilmiş oluruz ve Arendt faşizm deneyimini insanların içinde yaşadığı zihniyet ve söylem ortamı açısından bu şekilde karakterize etmeye de çalışıyor. Şimdi ben bu durumun bugün hakikat sonrası diye tabir ettiğimiz mevcut durumumuzla bir tür benzerlik taşıdığını düşünüyorum.

"Birebir aynı olduğunu söylüyor değilim fakat hakikat sonrası diye tabir ettiğimiz koşullar doğrunun saklandığı koşullar değil, daha ziyade ciddiye alınmadığı koşullar. Bu anlamda da geleneksel yalandan ziyade örgütlü yalanın yarattığı örüntülere benzer, onunla kıyaslanabilecek bir zihniyet ve söylem ortamında evrildiğimiz endişesini birçok insan gibi ben de taşıyorum.”

Yalanın bir hakikati işaret etmesi

Programda yalanın kadınlar, LGBTİ+’lar gibi ezilen ve dünyayı değiştirmek üzere mücadele edenlerin hayatındaki yeri de konuşuluyor ve Cemre Baytok yalanın toplumun farklı kesimleri için ne anlama geldiğini aktarıyor:

“Aile içinde, sosyal hayatta, işyerinde, eğitim hayatında, sokak mücadelesinde yani sonuçta hayat bir mücadele alanı olunca herkesler gibi feministler de, lgbti+’lar da kendilerini savunacak, hayatta kalacak kanallar buluyorlar. Ama burada ilginç olan bence yalan veya az doğru diyebileceğimiz bu durum bir hakikate işaret ediyor. Yani örnek verecek olursak, mesela cinsel yönelimini saklamazsa kamuda iş bulamayacak, kâğıt üzerinde evlilik yapmazsa baskı gördüğü aile evinden çıkamayacak, ders çalışıyorum demezse gece sokaklarda olamayacak, işte kocaya hayır dediğini gizlemezse ailesinden baskı görecek vesaire gibi. Hani çeşitli varoluşlar gelebilir aklımıza, politik veya apolitik yani bunun çeşitli örnekleri verilebilir ve burada aslında bu varoluşlara baktığımızda bunların esasen yalan değil yani gizleme, az doğru vesaire gibi aslında bir ezilme pratiğinin mücadele deneyimleri yelpazesi olduğunu görmek mümkün.”

İyi Günde Kötü Günde podcast serisi

Yalan bölümü, önceki programlarda olduğu gibi konukların, bir arada yaşam hayallerini ve temennilerini aktarmalarıyla son buluyor.

İyi Günde Kötü Günde yazı dizisi

1 - Aile: İyi günde kötü günde... / Alev Özkazanç

2 - Cezasızlık varken, bir arada yaşamak mümkün mü?