İki kitap: Mahir Çayan ve Ulaş Yoldaş

Mahir Çayan/ Kızıldere'den Önce 10 Ay ve Ulaş Yoldaş  kitapçılarda.

"1 Haziran 1971 günü öğlen saatlerinde sağ olarak yakalanmamak için kalbine sıktığı kurşun hedefini bulmamıştı. Mahir Çayan yaralı olarak yakalanmış ve Haydarpaşa Numune Hastanesi'ne ambülansla götürülmüştü.  Aynı anlarda çatışmada öldürülen yoldaşı Hüseyin Cevahir ise başka bir ambulansla morga kaldırılmıştı. "

Hüseyin Solgun'un çalışması yakalanmasından Kızıldere’ye giden "Mahir Çayan'ın çok zorlu sıkıyönetim şartları altında tarihe müdahale ettiği" on ayını kapsıyor. 

Musa Kaplan da kitabının Ulaş Bardakçı'nın yaşamından bazı kesitleri kapsadığını söylüyor. Kitapta, ailesinin yanı sıra arkadaşları Oktay Etiman, İlkay Demir, Necmi demir, Halil Ergün, Mustafa Alabora, Osman Cavit İyigün, Hüseyin Özkan, Safiye Özkan, Selçuk Şahin Polat, Atilla Özsever, Orhan Altın, Nuran Ağırnaslı, Mustafa Yalçıner, Tayfur Cinemre, Faik Güleçyüz, İbrahim Çenet, İbrahim Kalyoncu, Ülkü Ahmet Cafer, Mehmet Sarıhan  Ulaş Bardakçı'yı anlatıyorlar. 

Mahir Çayan| Kızıldere'den Önce 10 Ay

Kitap Mahir Çayan'ın Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden sınıf arkadaşı ve mücadelede yoldaşı Halil Ergün'e yazdığı mektubu "Teşekkür" ve "Kitap Hakkında" bölümlerini izliyor. Ayrıca, elyazması mektubun fotoğrafı eklerde. 

Çalışma "Sorgu, Hücre ve Şiir", "Selimiye Kışlası'nda Hukuk Savaşı", "Zırhlı Tugayın Ortasından Firar", "THKP-C'de Ayrışma", "İstanbul ve Ankara'da Ölümcül Takip", "Ölümcül Takibin Sonu: Kızıldere" başlıklı altı bölümden oluşuyor.  

Çayan'ın "23 Ağustos 1971'de Mahkeme'ye sunduğu ilk savunması", "THKP-C Savunması, Bölüm 9", "İçişleri Bakanı Ferit Kubat'ın 25 Mart 1972'de Meclis'te Mahir Çayan'ın görüşlerine yer verdiği konuşması" da ekler arasında. 

Arka kapaktan

Mahir Çayan, yaralı halde sorgulandı, hücreye kondu ve gece gündüz yatağına zincirlendi. Mahkemenin başlamasına kısa bir süre kala gündüzleri zincirleri çıkarıldı. Eline kâğıt kalem geçer geçmez de duygularını şiire döktü. Geceleri hücresinde zincire vurulduğu Selimiye Kışlası’nın bir salonunda başlayan yargılamalarda avukatları ve arkadaşlarıyla birlikte hukuk savaşı verdi. 

Savunma safhasında götürüldüğü Maltepe Askerî Tutukevi’nden öldürülme riskini göze alıp arkadaşlarıyla birlikte tünel kazarak firar etti.

Güvenlik kuvvetlerinin tüm birimleriyle gerçekleştirdiği, mezarlıkların bile arandığı genel aramaya rağmen iki ay geçirdiği İstanbul’da Parti içindeki ayrışmayı netleştirdi ve Kesintisiz Devrim 2-3’ün yazımını tamamladı.

Bir kamyonete yüklü sandık içinde götürüldüğü Ankara’da yoğun operasyonlara maruz kaldı, yurtdışına gidebileceği halde gitmedi, kendini korumak için hareketsiz kalarak saklanmak bir yana imkânsız koşullara rağmen Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan’ın idamlarını durdurabilmek için mücadele etmekten bir an olsun vazgeçmedi. 

Ankara’da eylem yapabilecek imkânlar tümüyle ortadan kalkınca, Ertan Sarıhan’ın organizasyonuyla makarna çuvalları taşıyan bir kamyonla Ünye-Fatsa’ya götürüldü. Ve sonunda bütün imkânsızlıklara rağmen, idamların Resmi Gazete’de yayımlanıp kanunlaşmasından bir gün sonra Ünye Radar Üssü’ndeki üç NATO teknisyenini arkadaşlarıyla birlikte rehin alıp Kızıldere köyünde bir eve kaçırdı...

THKP-C lideri Mahir Çayan’ın yaşamı Kızıldere’de son bulsa da, mücadelesi ve teorik yazıları ile Türkiye sol tarihinde yeni bir başlangıç sayfası, bir Kutupyıldızı olarak görülmüştür.

TIKLAYIN: On'ların Hayatı

Ulaş Yoldaş

Kitap "Robert W. Komer!in Arabasının Yakılması", "İlk Örgütlenme Adımı", "Banka Soygunları", "Mete Has ve Talip Aksoy'un Kaçırılması ve Fidye Alınması", "Elrom'un Kaçırılması", "Son Perde", "Lale Arıkdal Yıllar Sonra Ulaş Bardakçı'nın Ailesiyle Buluşur", "Arkadaşları Ulaş Bardakçı'yı anlatıyor", "Ulaş Bardakçı'nın Savunması" bölümlerinden oluşuyor, çok sayıda fotoğrafla bitiyor.

Arka kapaktan

Bu kitap bir yolculuğun hikayesidir... Dünyada ve Türkiye’de ‘’68 Kuşağı’’ diye adlandırılan ve birçoğu 12 Mart Darbesi öncesinde ve sonrasında öldürürlen devrimcilerden biri Ulaş Bardakçı’nın öyküsü bu...

Rasih Ulaş Bardakçı 1947 yılında Nevşehir’in Hacı Bektaş ilçesi Akçataş (Topayın) köyünde dünyaya gelir, ilkokul, ortaokul ve liseyi Ankara’da tamamlar. ODTÜ fizik bölümüne devam ederken dönemin fırtınalı yıllarında kendisini olayların göbeğinde bulur... Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın serbest bırakılması için İsrail Başkonsolosu Ephraim Elrom’un kaçırılması eyleminde yer alır.

6 Ocak 1969’da ABD’nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer’in arabasının yakılma eylemine katılır. Başlatılan Balyoz Harekatı’nda yakalanır. Davaları devam ederken 29 Kasım 1971 tarihinde THKP-C ve THKO’lu arkadaşları ile Maltepe Cezaevi’nden firar eder.

19  Şubat 1972 günü sabaha karşı Arnavutköy Üvez Sokak’ta güvenlik güçleri ile girdiği çatışmada öldürtülür... 19 Şubat 1972’nin en önemli tanığı Lale Arıkdal, yıllar sonra o çatışmada evin içinde neler oldu ve çatışma sonrası neler yaşandı onları anlattı...

Kitabın yazarı, Ulaş Bardakçı’yı araştırırken önceliği yaz tatillerini geçtiği ve nüfusa kayıtlı olduğuduğu Hacı Bektaş’ın Akçataş (Topayın) köyüne giderek amcası Kazım Bardakçı, yengesi Düriye Ana ve kuzenleri ile, olayların diğer tanıklarını bularak onlarla söyleşiler yapar. Döneme ait dergi,  gazete ve kitapları tarayarak alıntılar yapar. Dönemin soruşturma dosyaları ve mahkeme tutanaklarını tarar... Yıllar sonra Ulaş Bardakçı’nın ailesiyle buluşan Lale Arıkdal, nasıl yakarlandı, neler konuştular? Bu soruların cevabını bulacaksınız bu kitapta...

Hüseyin Solgun

Gazeteci, Cevahir kitabının yazarı. İstanbul Yüksek Öğrenim Kültür Derneği  (İYÖKD) birinci ve ikinci dönem yönetim kurulu üyesi. İki yıl hapis yattı, 1977’de tahliye oldu. 12 Eylül Askeri Darbesin sonrasında “Devrimci Sol Ana Davası”nda yargılandı, 11 yıl hapis yattı. Hapisten çıktıktan sonra gazete, dergi ve yayınevlerinde çalıştı1954, Elazığ doğumlu

Musa Kaplan

Gazeteci, yazar, belgesel yönetmeni, makine mühendisi. Yasak Defter, Devrim Yolcuları, 3 Yoldaş, Adras Dağı, Toroslar’dan Nurhak’a, Göksu Bulanık Akıyor kitaplarını yazdı. Son Yörükler, Devrim Yolcuları, Balat’ta Kaybolmak, Hıfzı Topuz’la Yüz Yıla Yolculuk, Moris Gabbay’la Bir Asra Yolculuk, Bizim Yunus (Kirişçi Baba) belgesellerinin yönetmeni. 37 yıl proje mühendisi olarak çalıştı. Üniversitede okurken dört yıl muhabirlik yaptı. 1950, Mersin, Mut ilçesi Güme köyü doğumlu. (APK)

* Hüseyin Solgun, Mahir Çayan/ Kızıldere'den Önce 10 Ay; Yayına Hazırlayan: İlbay Kahraman, Son Okuma: Ahmet Batmaz, Kapak Tasarımı: Gökçe Alper, Dizgi: Hediye Gülmen, Ayrıntı Yayınları, 429 s., 2023, İstanbul.

 **  Musa Kaplan, Ulaş Yoldaş; Yayına Hazırlayan: İlbay Kahraman, Son Okuma: Ahmet Batmaz, Kapak Tasarımı: Gökçe Alper, Dizgi: Hediye Gülmen, Ayrıntı Yayınları, 174 s., 2023, İstanbul.