Hes ve Hirê Gau Ra

* Masalın Türkçesine buradan ulaşabilirsiniz.

Hirê gay bi. 
Hirêmêna ki jê jü bıray bi, 
Jü şia bi, 
jü sur bi, 
jü ki bor bi. 
Verg era dıme nêkutêne, 
hes era ser nêkutêne, 
Yi pêro-pia pilê na kou bi. 
Pileni hêşi destra vêjiay vi, 
hewnê sewe cırê çine bi!... 

Rozê, hes vejiya ame lewê gaê suri u gaê bori, 
vake: 
»Ağaênê! Pasayenê! 
Sıma pilê na kounê! 
Hem wayirê rozu, 
hemı ki wayirê sewunê! 
Sıma ke na gaê şiay mıdê, 
bergê sımara reyna nêvêron ra! 
Sıma ke nêdanê mı gaê şiay, 
fetelneme jümini ko ve ko ra! 

Bıderê mı gaê şiay, 
eve mırdiye xorê buri. 
Hirêmêna cê'me heq-bıraiye, 
na kou ra keme ciraniye!« 

Eve dek u duwarao hesê bırri.. 
Xapneno gaê sur u gaê bori 
Gaê şiay de dano pêro, 
gındır keno, fino zerê deri. 

Gao şia niyadano ke, 
gao sur ve gaê bori ra 
Qe nêjdi nêbenê, 
haê şêrkenê düri ra. 
Gao şia qoreno, vano: 
»Bırayênê! 
Çaê mı teyna caverdanê? 
Zeke ma bıray bime! 
Çıra hên düri vındenê? 
Sıma gos ro hêşi menê, 
hes sıma xapneno! 
Mıra têpiya cêreno ra sıma, 
sıma ki weno! 
Bırao ke bıray rê xayinên keno, 
o tayna beter mıreno!« 
Gao şia hên vano, 
bêveng gıneno waro; pa sono... 
Hesê bırri niseno ser, 
gaê şiay xenekneno. 
Kaskeno beno qurnê xo, 
eve çêf u ref reqeşino. 
Pê baqıliya xo beno sa, 
vano mıra berz çino pasa! 
Wertêra ke dı-hirê roji vêrenê ra, 
reyna vêjino tever, 
dota kılamunê xo vano, 
yeno gıra gıra: 
»Çığaşi wes bi goştê gaê şiayi! 
Na raê ki şêri talavê gaê suri! 
Bıxapnine hurdêmine, 
jümini ra bıkeri düri! 
Xorê ser nişi, cigeru zerê ra veji buri...!« 

Ta dano 'ra xo Heso bıra! 
oncia yêno gıra gıra. 
Seke beno nêjdiyê gaê bori, 
gao bor vano: 
»Heso bıra, ama çıra?« 

Hes vano: 
»Bıra, bıra! 
Ağayêni vazê, layêqê tuya! 
Pasayêni vazê, to sera çiniya! 
Ağa ki tuya, pasa ki tı `ve xuya! 
Tı mırê hem pasawa, hemi ki piya. 
Bê bıde mı na gaê suri, 
Ey caverde xorê buri, 
Serê na kou ra endi kun ve düri 
Od bo ke, reyna hetê to ser m'êri!« 

Hes gaê bori xapneno. 
Gao bor, gaê suri caverdano. 
Cıra ke düri sono; gao sur têyna maneno. 
Gao sur niadano ke, hes hao dotra yêno, 
Xo çarneno, motê gaê bori beno. 
Hona famkeno ke; hey wax! 
Hesê bırri `ve gaê bori ra qesê xo kerdo jü, 
Gao bor hao düri sono... 
Dıme ra venga cı dano: 
»Bıra çıra mı têyna caverdana? 
Hes to xapneno! 
To ke teyna menda, rozê ki tu weno! 
Bê meso! Hes quwetıno, 
mara kês teyna êyde basnêkeno!« 

Gao bor gos pa nêkuno, oncino sono derero. 
Hes xo kuno ve gaê suri ra, meredneno hardro. 
Gao sur ke gıneno waro, gao şia yêno ra çımu ver: 
»Bırayênê!... 
Sıma gos ro hêşi menê, 
hes sıma xapneno! 
Mıra têpiya cêreno ra sıma, 
sıma ki weno! 
Bırao ke bıray rê xayinên keno, 
o tayna beter mıreno! 
Xo-xode vano, demeke, rew bo herêy bo ki 
xayin kerdena xora jêde vêneno!« 

Gao sur ke êndi cêser kuno, 
hes lımunê xo fino ra zerr u pısıku 
Zerr u pısıku zerêde pıskneno. 
Gaê suri kaskeno beno antoqê xo, 
niseno ro ser mırd weno. 

Roze, roza hêştina. 
Hes reyna beno tever, 
lawıka xo vano: 
Çığaşi wes bi goştê gaê şiayi! 
Zaf şiren bi zerr u pısıkê gaê suri! 
Gao bor hora saf u bomo, 
hala reyê dorme ro şêri! 
Roê deyi ki bijeri, 
mırodê xo hona biyari!« 

Hes dorme qolaçan keno, 
yêno vıreniya gaê bori. 
Gao bor niadano ke, 
hesê bırri hao dotra yêno, vano: 
»Heso nafa çıko? 
Gaê şiay u gaê suri ra 
haê kerdi boka to! 
Qey, to sond nêwerd ke, 
reyna hetê mı ser m'êrê?« 

Hesê bırri urzeno pay, 
dı lıngu sero kuno kay, 
vano: 
»Tew, to ki inam kerd ha? 
Tı ke baqıl biyêne, 
bıraê xo mı dest nêdêne! 
Nıka nawa teyna menda...! 
Eke şikina, xo bıxelesne mı dest ra!« 

Hes vêrdino 'ro gaê bori, dêmdano, 
Gao bor niadano ke, zorê xo cı nêsono, 
Hona gıneno xoro, ax u wax! keno: 
»Na çıke biye, mı've xo dêşti kerde! 
Mı fetelnê arde sarê xo serde! 
Ez çıtur qan bi, eve qesa hesê tereşi! 
Bıraunê xo bêri bıkeri werdê hêşi!« 

Xafılde yênê ra çımu ver, 
ğeyalê gaê şiay u gaê suri: 
»Bêbextêni kêşi rê mal nêbena...! 
Kamo ke bêbextêni keno, 
mezela xo 've xo dêşti kıneno!« 

Gao bor araq' de fataşino. 
Qefelino, fırre ra kuno. 
Hes niseno ser, eyi ki xenekneno 
Çımê xo cadinê, vengê xo bırino. 
Hes kaskeno beno antoqê xo, 
Ebe na qeyde beno ser mırodê xo. 

Roza bine vêjino 'ro gılê kou, 
Bêters u bêserm qorreno: 
»Na dina ke eve xêğu pırr nêbiyêne, 
baqılu çıtur dem u dewran ramıtêne? 
Gau ke verva mı phoşti jümini dêne, 
mı çıtur hirêmêna pia werdêne? 
Aqılê mıno famker ke nêbiyêne, 
ez nıka na kou ra geste merdêne!« 


Na kou ra hirê gay bi. 
Hirêmêna ki jümini rê jê bıray bi 
Jü şia bi, 
jü sur bi, 
jü ki bor bi 
Hirêmêna-pia pilê na kou bi. 
Vatena hêşi dıma şi, 
Jü've jü têdıma qan bi. 
Jümini rê xayinên kerde 
Peyniye de 
pêro-pia hêşi rê bi werde...

* Masalın Türkçesine buradan ulaşabilirsiniz.

* Derleyen: Hawar Tornêcengi, Çeviren: Sinan Usarr