Haber mi? Öykü mü?

"Bu çantada tuzak var!" (1) ifadesi Yeni Şafak gazetesinin sürmanşete çıkan haber başlığı. Haberi destekleyen fotoğraftan anlıyoruz ki; bu çanta uçaktan inmek üzere olan Amerikan Dış işleri Bakanı Colin Powell'ın elinde tuttuğu çanta.

Fakat tuzak hayli muğlak. Ne tür bir tuzak? Acaba bir bubi tuzağı olabilir mi? İyi de bu tuzak zaten Amerikalılar tarafından kurulmuyor mu? Niye Dışişleri bakanı elinde taşıyor?

Belki haberin devamında tuzak meselesi açıklığa kavuşur, okumaya devam edelim: "... Powell, üslerin kullanımı ve tezkere dahil Türkiye'yi savaşa sürükleyecek tehlikeli taleplerde bulunabilir."

Kim belirtti; Hülya Avşar mı?

Yani, yeni bir tezkere talebi mi geliyor; yoksa yine Yeni Şafak'ın deyişiyle "79 yıl sonra aynı tuzağa" mı maruz kalıyoruz. Okurun yaratıcılığına o kadar açık bir metin ki, istediğin şekilde içini doldur.

Metin şu ifadelerle devam ediyor: "... Powell'ın, Türkiye'yi savaşa sürükleyecek taleplerde bulunacağı belirtildi."

Kim belirtti? Acaba Hülya Avşar olabilir mi? Malum her konuda ahkam kesen popüler bir isim.

"... üsler ve ABD askerlerinin konuşlanmasını yeniden gündeme getirebileceği kaydedildi." Bunu kim söyledi acaba?

Ne diyecek, bilinir!

Haberin devamının yer aldığı iç sayfada ise haberin söylemi daha da net ifadelerle kuruluyor: "Powell, 'üsleri kullanalım, askerlerimiz K. Irak'a geçsin ve Türkiye'de asker bulunduralım' diyecek." Powell bu ifadeleri doğrulamış mı diye metni okuduğumuzda ise böyle bir açıklama bulmak mümkün değil.

Haber metninden anlıyoruz ki aslında olay Powell'ın Türkiye'yi ziyareti. Bu ziyaretin bir ya da birkaç önemli noktası var.

Bu önemli noktalar ve asıl olay, metnin sonlarına yani haber metninde daha gereksiz olduğu düşünülen ayrıntıların yer aldığı haberin sonlarına atılıyor. Haberin en çarpıcı olan başlık ve giriş kısmı ise dayanak gösterilemeyen iddialarla dolduruluyor; öykü yazılıyor demekte sakınca yok.

Spekülatif unsurlu habercilik

Bu haber öyküsünde öne sürülenler belki tümüyle doğru; belki de tümüyle yanlış, ama şu kesin ki görüşmeler açıklanmadan ya da Powell, samimiyetle ve dürüstçe neden geldiğini açıklamadan tam olarak bilinemez.

Köşe yazarları köşelerinde elbette diledikleri biçimde senaryo yazabilirler, gazeteci ile okur arasında güven buna göre şekillenebilir ama bu kadar spekülatif unsurları haber metnin de kullanmak dahası ön plana çıkarmak niye?

Ayrıca okur olarak zihnimizi de bu kadar yaratıcılığa yöneltmek zorunda mıyız? (İC/NM)

(1) Yeni Şafak, 2 Nisan 2003

* Yard. Doç. İncilay Cangöz Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi.