Engelliler Maaş Hakkı İçin Oturuyor

Engelliler, engelli maaşı ve evde bakım maaşlarının alımını zorlaştıran 2022 ve 2828 sayılı yasaların değiştirilmesi için 24 saatlik oturma eylemi başlattı. 

Türkiye’nin çeşitli illerde eş zamanlı yapılan eylemin İstanbul’daki adresi Galataray Lisesi önüydü. 

Saat 13:00’te bir araya gelen engelliler “Ne sadaka, ne ayrıcalık, engelsiz eşit yurttaşık” sloganı attı.  

Gerçek gelir kriteri olmalı, öz gelirleri ölçü alınmalı

164 sivil toplum örgütünden oluşan 2022 ve evde Bakım Grubu adına basın açıklamasını Türkiye Sakatlar Dernegi Başkan Yardımcısı Turan Hançerli okudu. 

2022 yasaya göre yüzde 40-70 arası engelliler 291, yüzde 70 ve üzeri engellier ise 437 lira, yaşlılar ise 145 lira maaş alıyor.

Hançerli, hükümetin 2013’te yasada yaptığı değişkliklerle bu gelirleri kesmeye başladığını belirterek 1976 yılından yasa ile tanınan hakkın gasp edildiğini belirtti.

“Yasa değişikliğine göre, ihtiyaç sahibi engelli ve yaşlının gelir alabilmesi için bireyin kendi geliri yerine, aile ve akrabalarının toplam gelirlerine bakılıyor. Bu nedenle engelli aileye bağımlı hale getiriliyor. Ve yüz binlerce kişinin geliri kesiliyor.”

2828 sayılı kanuna göre kendi ihtiyaçlarını gideremeyecek durumda olan engelli ve yaşlılara bakan kişilere 793 lira evde bakım aylığı bağlanıyor. Hançerli, bu yasadaki değişikliklerle de on binlerce vatandaşın maaşının kesildiğini ve kesilmeye devam ettiğini belirtti. 

Hançerli, yasaların “gerçek olmayan” gelir kriterleri yerine “gerçek” gelirin ele alınmasını, engelli ve yaşlı bireylerin öz gelirlerinin ölçü alınmasını, hane halkı ve akraba gelirlerine bakılmaması gerektiğini belirtti.

Hazırladıkları yasa tasarısını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve meclisteki partilere sunduklarını ancak geçen sürede herhangi bir değişiklik olmadığini ifade etti. 

Engelli çift bakım maaşı istiyor

Eyleme katılan Ali Rıza Kayım ve Sema Kayım çifti, ne engelli aylığı ne de evde bakım aylığı alabiliyor.

İkisi de 60 yaşın üstünde olan çiftten Ali Rıza Kayım, yüzde 93 engelli, göğsünden aşağısını kullanamıyor. Sema Kayım da tekerlekli sandalye kullanıyor.

İkisi de 1,100'er lira emekli maaşı aldıkları gerekçesiyle engelli ya da evde bakım maaş alamıyor. Oysa evde bir bakıcıya ihtiyaçları var.
Ali Rıza Kayım, "27 yıl pazarlarda engelli olarak çalışarak devlete prim ödedim ve emekli oldum. Sosyal devletin bakım maaşı bağlaması gerekiyor ancak yasadaki sıkı maddelerle bunu engelliyor. Biz iki engelli bu maaşla nası geçinelim" diyor.

Sema Kayım ise "Mutlaka bize yardım edecek bir bakıcıya ihtiyacımız var. Ama bakıcıya 1,1-5 bin lira maaş vermek demek. Peki biz nasıl geçineceğiz? Madem öyle devlet bizim evlenmemize iizn vermeseydi" diyerek tepkisini gösteriyor.

Gelir kriteri değişti, binlerce kişi mağdur oldu

2022 maaşı alabilmek için yapılan değişikliklerle hane halkı toplam gelirinin aile bireylerine bölünmesiyle 286 lirayı geçmemesi, engellinin nafaka almaması gerekiyor. Ayrıca aile halkı gelir testinde araç ve taşınmazlar da dahil edildi. 

2828 evde bakım yasasına göre de kişi başına düşen gelirin 572 liranın altında olması gerekiyor. Ayrıca 2012’den itibaren gelir değişikliği olması halinde bunun bildirilmesi, geç bildirilmesi halinde bedeller yasal faiziyle geri alınıyor. 

2022 yasasından yaklaşık 600 bin engelli ve 600 bin 65 yaş üstü yararlanıyor.  2828 yasasından yaklaşık 450 bin kişi faydalanıyor. 

Turan Hançerli, yasa değişikliği ile kaç kişinin maaşının kesildiğini bilmediklerini ancak İl Müdürlüğü’nden edindikleri bilgiye göre sadece İstanbul’da 2014’te 76 bin kişi evde bakım aylığı alırken 2015’te 26 bin kişinin aylığının kesildiğini öğrendiklerini belirtti. 

Engelliler yarın saat 13:00'e kadar Galatasaray Lisesi'nde oturma eylemi yapacak. (NV)