DİSK'ten Torba Yasa Kılavuzu

Sendika ve meslek örgütlerinin Mecliste görüşülen tasarıya eleştirileri özetle şöyle:

* Torba Yasa çok geniş ve kapsamlı bir yasadır. Hükümet toplumun beklentisi olan ve emek örgütlerinin de karşı çıkmadığı, kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması, öğrenci affı vb. ile birlikte emekçilerin hak gasplarını aynı yasanın içine koymuştur. İtirazımız bunadır. Yasadan hak gasplarını içeren maddelerin ayıklanması öncelikli talebimizidir.

*  Yasa emek örgütlerinden kaçırılarak bir oldu bitti ile Meclis'e getirilmiştir. Emek örgütlerinin görüşleri dikkate alınmalıdır.

*  Deneme süresi ilk defa işe girenler için, 2 aydan 4 aya çıkacaktır. Deneme süresi düşürülmelidir.

* İş öğrenimi adı altında, daha kuralsız ve düşük ücretle çalışmanın aracı olan stajyerlik uygulamasında ücretler düşmekte, sömürü artmaktadır. Stajyer uygulaması genişletilmekte, uygulamanın yapılabileceği yerlerde işçi sınırı 20'den, 5'e çekilmekte, böylelikle denetimin en az olduğu alanlar stajyer kullanımına açılmaktadır. Meslek Yüksek Okulu öğrencileri, meslek lisesi ve çıraklık okulu öğrencileri ile aynı kategori içine sokulmakta, uygulanan stajyerlik ücretleri 20'nin üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde 229 TL'den 178 TL'ye, 20 kişiden az çalıştıran işyerlerinde ise 100 TL'nin altına çekilmektedir. İşverenler üzerindeki yaptırımların artırılması doğrudur ancak talebimiz stajyer ücretlerinin düşürülmemesi, meslek yüksek okulu öğrencileri için bu ücretin artırılması, öğrencilere insani koşullar altında iş öğrenebilecekleri ortamların hazırlanmasıdır.

*  Resmi 3 milyon işsize karşın, sadece 170 bin kişinin faydalanabildiği İşsizlik Fonu'nun prim gelirlerinin yarısının, taşeron firmalara, Özel İstihdam Bürolarına aktarılmasının yolu açılmakta. Fonun, işverenlerin sosyal güvenlik primlerinin ödenmesinde kullanılması uygulaması devam ettirilmektedir. Talebimiz İşsizlik Fonu'nun işsiz maaşlarının ödenmesi için kullanılması, yağmalanmamasıdır.

* Belediye işçileri norm kadroda ya da değil, "İhtiyaç fazlası" ilan edildikleri taktirde, Milli Eğitim veya Emniyet teşkilatının taşra teşkilatlarına gönderilecektir. Atandıkları yere 5 günde başlamazlarsa işlerini kaybedecekler. İşçiyi yollayan belediye 5 yıl boyunca yeni kadrolu işçi alamayacak. Hizmet alım yöntemiyle taşeron ile anlaşacak. Taşeronlaşma yaygınlaşacak. Talebimiz kazanılmış hakların gasp edilmemesidir.

* Kriz döneminde, şirketler krizdeyiz diyerek işçi ücretlerini İşsizlik Fonu'ndan aldı. Şimdi bu uygulama sadece genel kriz koşullarında olmayacak, şirket her dara düştüğünde ücretsiz izinler, kısa çalışma ödeneği devreye girecek. Bu uygulamanın olduğu işyerlerinde işten çıkartmalar kolaylaşacak. Talebimiz maddenin geri çekilmesi iş güvencesinin kapsamının genişletilmesidir.

* Şirketler artık daha az kadrolu istihdamı tercih edecek. Sadece işçiye ihtiyacı olduğunda işçi çalıştıracak. Uzaktan, evden, çağrı üzerine çalışma yaygınlaşacak. Bu uygulamalarda primler eksik yatırılıyor. Sağlık için eksik primleri işçi cebinden verecek, emeklilik ve İşsizlik Fonu için ise dar geliri ile prim yatırabilecek. Talebimiz kısmi çalışmanın azaltılması, primlerinin tam olarak yatırılması, işçilere fazladan yük getirilmemesidir.

* Turizm sektöründe ise azami iki ay olarak belirlenmiş denkleştirme süresi dört aya çıkacak. Bu uygulama ile fazla mesaiden kaynaklı haklar gasp edilecek. Hak kayıplarına yol açan denkleştirme uygulaması kaldırılmalıdır.

* Torba Yasa ile kamuda esnek istihdam artık yasal hale getirilmektedir. Öngörülen değişiklik ile bir kamu emekçisi birkaç farklı kurumda çalıştırılabileceği gibi, 8 saatlik çalışma süresinin dışında farklı şekillerde çalıştırılabilecektir. İnsan faktörünü göz ardı eden, işi korumayı insanı korumanın önüne alan bu uygulamalar kabul edilmemelidir.

*  Kamu emekçileri, rızaları dışında kurum içi ve kurumlar arasında 1 yıldan 6 aya kadar görevlendirilebilecek. Sürgün kural haline gelecek. Yandaş sendikaları güçlendirecek, sürgünü yasalaştıracak bu uygulama geri çekilmelidir.

* Özel sektörde 10 yılın üzerinde yöneticilik yapmış kişiler, kamu kurumlarının başına getirilecekler. Böylelikle kamu yararı ilkesinin yerine, piyasa koşullarına uyum sağlanmaya çalışılacak. Özel sektör zihniyeti kamuyu yönetilecek. Kamu hizmetlerini, kâr amacı değil kamu yararı esas alarak sürdürmek gerekir. Kamu kurumlarını ticarethaneye dönüştürecek bu uygulama kabul edilemez.

* İşyeri denetimlerini iş müfettişlerinin yerine çalışma bakanlığının memurları yapacak. İşçi daha korumasız hale gelecek. Böylelikle kamuda nüfuzu olan, denetimden kaçabilecek. İşçi mağdur edilecek. Bu teklif geri çekilmelidir. (EÜ)