"Çiftdüşün": Alfabetik İstiklal Marşı
Bir üçleme olan "Çiftdüşün" (Doublethink) serisi sanatçı Zeyno Pekünlü'nün uzun süredir ilgilendiğini söylediği ulus-devletlerin ulusluk bilincini pekiştirmek ve vatandaşlık bağı yaratmak amacıyla kullandıkları milli simgeler, kahramanlık hikayeleri, kurmaca mitolojiler temalarıdan yola çıkarak oluşuyor. Okula gittiğimiz yıllar boyunca her pazartesi ve her cuma söylemek zorunda olduğumuz İstiklal Marşı yukarıda bahsettiğimiz temaların neredeyse hepsini içerdiği için ve atfedilmiş kutsallığı yüzünden sanatçının üzerine ilk çalışmak istediği sembol olmuş.
"Çiftdüşün.1" videosu, 41 mısra ve 256 kelimeden oluşan ve hepimizin küçük yaşlardan itibaren ezberlemek zorunda bırakıldığımız İstiklal Marşı'nın kelimelerinin alfabetik sıraya sokulmasıyla hazırlandı. Kelimelerin rastlantısal olarak ard arda gelmesi sonucunda zaman zaman anlamlı parçalar içeren ancak çoğu zaman absurd, neredeyse dadaist bir şiir ortaya çıkmış.
Pekünlü, daha sonra Google Image'a İstiklal Marşı yazdığında çıkan ilk 256 imajı, şiiri oluşturan kelimelerin seslendirilme uzunluklarına göre düzenleyerek videoyu oluşturdu. Kelimelerin dizilişinde olduğu gibi, kelimelerle imajların rastlantısal çakışması da tamamen mekanik yöntemlerin sonucu olarak ortaya çıktı.
Bu mekanik yöntem sayesinde, şiir boyunca en çok tekrarlanan "kan", "ulus", "bayrak", "şehitler" gibi kelimeler bir araya yığılırken, imajlarda da marş okuyan çocuklar, resmi törenler, Mehmet Akif Ersoy resimleri sıkça tekrar ediyor. Kullanılan metodlarla ortaya çıkan absurdlük aracılığıyla izleyici hassas "ulus olma" teması üzerine düşünmeye, kutsallığından sıyrılmaya ve önemsizleştirmeye davet ediliyor.
Çalışmanın adı ise George Orwell'in "1984" adlı ünlü romanından geliyor:
"Eğer herkes Parti'nin dayattığı yalanı kabul ederse, eğer bütün tanıklar aynı şeyi söylerse, yalan tarihe geçiyordu ve gerçeğe dönüşüyordu. "'Geçmişi kim kontrol ediyorsa' diyordu Partinin sloganı, 'geleceği de kontrol eder'. Buna gerçekliğin kontrolü adı veriliyordu. Ama yenidilde bunun için özel bir kelime vardı : çiftdüşünme".
Zeyno Pekünlü'nün alfabetik sıralanmış İstiklal Marşı metni şöyle:
afakını akın al
alçakları alsan alsın
altında ancak ancak arkadaş
arşa artık aşarım atani
bana bastığın başım bayrağımın
belki belki belki ben bendimi
beni benim benim benim benim benimdir
beridir bilir
bin binlerce bir bir
boğar boşanıp böyle
bu bu bu bu bu bu bu bütün cananı
canavar canı celal
cennet cennet
cerihamdan cüda çatma
çehreni çelik çılgın çiğner
da da da dağları dalgalan de
dediğin değer değmesin
dinin dişi diyerek doğacaktır
dolu dökülen dökülen
dursun duvar dünyada
dünyaları düşün
ebedi ebediyen eder eli emeli en enginlere
et etmesin ey ey ezanlar ezelden
feda fışkıracak fışkırır
garbın geçme gibi gibi gibi gibiyim
göğsüm göğsüne gövdeni
gül günler
hakk'a hakk'a hakkıdır hakkıdır hakkıdır hakk'ın
kim hangi
hayasızca helal helal
hepsi her hilal hilal
hüda hür hür hür hürriyet
ırkıma ırkıma ilahi ilahi ile iman imanı incitme
inlemeli istiklal istiklal izmihlal
kahraman kalmış kanlarımın kanlarımız kanlı
kefensiz ki ki kim
korkma korkma kurban kükremiş
mabedimin medeniyet
milletimin milletimin milletimin milletimindir
mücerred nâmahrem nasıl na'şım ne nazlı
o
o
o
o
o
ocak oğlusun
olayım olmaz olmaz
olsun parlayacak ruh-i ruhumun
sakın siper sana sana sana
sancak sarmışsa secde
sel sen sen senden serhaddim
sığmam sıksan son sonra
sönmeden sönmez şafaklar şafaklarda
şahâdetleri şanlı şaşarım
şehit şiddet şudur
şuheda şuheda tanı
tapan tapan
taşarım taşım tek tek
temeli toprağı toprak tüten
uğratma uğruna ulusun
üstünde üstünde va'dettiği
var varımı varsa
vatanı vatanımdan vatanın vecd verme
vuracakmış yakın
yarın yarından yaşadım yaşamış yaşarım yaşım
yatanı yazıktır yerden yerleri
yıldızıdır yırtarım yok yok
yurduma yurdumun yurdumun
yükselerek yüzen
zaman zaman zırhlı zincir(BÇ)
* Videoyu izlemek için tıklayınız.