Bir Eylül Hikayesi...
Ufak tefek, simsiyah saçları ve parlak siyah gözleri olan, zeki bir kızdı. Ele avuca sığmazdı. Perşembe'den sonra, Eskişehir'de büyüdü. İyi bir öğrenciydi. 1979 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni (SBF) kazandı ve Ankara'ya geldi.
Öğretmen babası ve annesinin her gün helalleşip evden çıktığı, her akşam eve nasıl sağ salim dönüleceğinin hesabının yapıldığı yıllardı.
Öğretmenlere, öğrencilere, işçilere, okullara, fabrikalara her gün yeni saldırılar düzenleniyor, muhalif aydınlar, gazeteciler öldürülüyordu. Neşe daha lisedeyken okuyan, soran ve anlayan birisi olmuştu.
SBF ülkenin en önemli okullarından birisiydi. Kaydını yaptırırken yüreği tıp tıp atıyor, heyecandan yüzü kızarıyordu. İşte, kitaplarını okuduğu, adlarını duyduğu nice aydın ve liderin sıralarından geçtiği yerdeydi.
Üniversitenin daha ilk yılında okuluna saldıran faşistlerin ve protesto gösterilerine müdahale eden polislerin şiddet ve nefretiyle yüz yüze gelmişti.
Tabii, ülkenin gerçekleriyle de. Olanı biteni anlamak için daha çok okudu, yükselen muhalefet hareketinin yanında oldu. Gencecik yüreği yoksullarla, mazlumlarla, hak arayanlarla birlikte çarpıyordu artık.
1980 yılında, Tariş direnişi sırasında, Ankara'da yapılan protesto gösterilerinin birinde göz altına alındı. Bir haftaya yakın nezarette kaldı. Neşe'nin naif ve narin yapısı yüz yüze geldiği işkence, şiddet ve aşağılanma ile adeta kırıldı. Çok etkilenmişti. O dönemde içine girdiği depresyondan uzun süre çıkamadı.
12 Eylül...
Neşe'nin umut dolu dünyasının ıssızlaşmaya başladığı sıkıyönetim günlerinin ardından, 12 Eylül'ün ağır baskı koşulları geldi. Yaptığı her şey yasaklanmıştı. Okuduğu kitap ve dergiler toplatılmış, kendisini bir parçası saymaktan mutlu olduğu her yer kapatılmıştı.
En sevdiği akrabaları, arkadaşları aranıyor, peş peşe tutuklanıyor, her gün gazetelerde, haberlerde öldürülenler, yakalananlar sergileniyordu. Ülke bir açık hapishane, okulu giderek Nazi kampına dönüşmüştü.
Depresyon, yerini evham ve şüpheye ve zaman zaman büyük korkulara bıraktı.
Bilinci, şiddetli kaygılarla sarsılıyordu. Her an kötü bir şey olabilir, o da gözaltına alınır, arkadaşlarını ihbar etmesi için işkence yapılabilirdi. Şüphe,izlenme duygusuna yerini bıraktı.
Evdekiler dahil herkes ona kötülük yapabilirdi. Artık herkesten şüpheleniyor, yolda yürürken arkasından gelenlerin polis ve ajan olduğunu, kendi odasında otururken bile dinlendiğini, izlendiğini sanıyordu. Çok kitap okuyor, çok sigara içiyordu.
Türkiye 12 Eylül faşizminin çizmesi altında inim inim inlerken, Neşe'nin yüreği de sanki parça parça sökülüyordu.
Çok sevdiği okulu da değişmişti. Okula ara verdi. 1985'de girdiği İstanbul Hukuk Fakültesine bir yıl devam etti. Bu koca şehir de onun içindeki ve bilincindeki parçalanmalara merhem olmadı.
Burası daha kalabalıktı. Daha çok kötülük, daha çok acı vardı. İşkenceler, ölümler, kayıplar bütün hızıyla devam ediyordu. Bütün bunlar Neşe'yi acıtıyordu. 1987 yılında Ankara Hukuk Fakültesini kazandı. 1992 yılında oradan mezun oldu. Yıllar sonra SBF'ye de tekrar döndü. 1996'da da SBF'yi bitirdi.
Girdap...
Neşe, Hukuk Fakültesindeyken yüreğine değen bir gençle tanıştı. Evlendi, bir oğlu oldu. Adını Fırat koydular. Şimdi 5. sınıfta. Evliliği ve hamileliği hep sorunlu geçti. Hamileyken iyice kötüledi. 1993'de hastalığına şizofreni teşhisi konuldu.
Tedavi gördü. Evliliği yürütemedi, ayrıldılar... Neşe anne, babasının yanında hem kendini ayakta tutmaya, hem de çocuğunu büyütmeye çalıştı. Ona özene bezene seçtiği kitapları okudu. Hiç kimsenin bilmediği masalları anlattı.
Her şeyi bırakmış, okumayı bırakmamıştı. Odasına kapanıyor, okuyor, okuyordu... Okumak belki hayatta tutunduğu tek şeydi. 2002'de avukatlık stajını yaptı, 2003'de mali müşavirlik ve noterlik belgesini aldı. Aralarda işe girip çalıştı.
Cenazesinde bir kenarda duran on kadar yabancı görünce yanlarına gidip Neşe'yi nereden tanıdıklarını sordum. "İşyerinden arkadaşıyız" dediler. "o çok iyi birisiydi. Kimseyi kırmaz, kimsenin hakkının yenilmesine izin vermez, her şeyi bilirdi. Onu çok sevdik. Ama ona bir türlü tam ulaşamazdık. En son 15 gün önce aradık, iyi değilmiş, bizimle konuşmak istemedi..."
Ben 1981'den itibaren İstanbul'da tutukluydum. Neşe, bana sevecen ve umutlu mektuplar yazardı ilk yıllar. Gönderdiği iyi seçilmiş kitaplar, özene bezene yazılmış sözler ve şiirler yüreğimi serinletirdi.
Arkadaşlarımla birlikte okur, sevinirdik. Giderek mektupları karamsarlaştı. Moralinin bozuk olduğunu yazdığı bir mektubuna üzülmüş, şu şiirle yanıt vermiştim:
Neşe kız
Ufak tefek
güzel gözlü yürek
kız
adını sakın unutma
gül...
Ufak tefek
güzel gözlü yürek
kız
baharı bekle
bahara sakın ihanet
etme...
Neşe için bahar hiç gelmedi. Mezarlık dönüşünde, tıka basa kitap ve defterle dolu kütüphanesini gözden geçirmesini söyledim kardeşine. Dün akşam aradı, şiirlerini yazıp sakladığı 200 sayfalık bir defterini bulmuş Neşe'nin. Kim bilir her sayfasında ne fırtınalar esiyordur...
Anevrizma...
8 Eylül 2004 sabahı durdu Neşe'nin yorgun yüreği. Gözleri zaten yumuktu günlerdir. Bir hafta önce "anevrizma" neticesinde beyin kanaması geçirmiş, pat diye düşmüştü yere. "Başım çok ağrıyor" oldu son sözleri.
"İki ay yatar böyle yoğun bakımda, sonra durumu belli olur," demişti doktorlar ama, asılacak bir hayatı olmadı ki hiç onun.
Gencecikken, alelacele kurulmuş darağaçlarında asılan yaşıtlarının urganı kadar güçlü değildi ki onun hayat bağları...
Son günlerde iyice kötülemişti, evdekilerden çıkarıyordu hıncını. Sadece onun kollarındayken içinin ısındığı, yüzünün güldüğü oğlu Fırat bile, "Sen benim annem değilsin. Sen git, annem gelsin!" demişti o gün.
Oysa yaşıtları, 12 Eylül'ün 24. yılında "darbeciler yargılansın" diye kampanya yapıyordu dışarıda. 12 Eylül günü Ankara'da yapılacak yürüyüşe hazırlanıyorlardı.
"Geçmişi, gerginliği kaşımanın ve geleceğe ipotek koymanın doğru olmadığını" söylüyordu parlamentodaki muhalefet partisinin lideri bile. Ama Neşe'nin ve daha bir çok yaşıtının hiç geleceği olmadı ki.
Onların 12 Eylül'ü her gündü, hiç bitmedi. Onların gençliği, umutları, yüreği ve hayatı 12 Eylül günlerinde kırılmış ve bir daha hiç onarılamamıştı. Hiç geride kalmamıştı baskı ve zülüm günleri. İçlerine girmiş, bilinçlerini kemirmiş dengelerini bozmuştu.
Tıpkı koca bir toplumun yıllar süren yasaklarla, baskı yasalarıyla, kötürüm edilmesi, üzerine ölü toprağının serpilmesi gibi...
Şimdi Ankara'da, Karşıyaka Mezarlığında Bir buçuk metrekarelik yerinde yatıyor, amcamın kızı Neşe Aydın. Öldüğünde henüz 42 yaşındaydı ve ömrünün yarısını bile yaşamamıştı... Geride boynu bükük bir oğul, 200 sayfalık bir şiir defteri ve resimlerdeki gülüşünü bıraktı.
Gözünüz aydın olsun darbeciler, diktatörler, vatan kurtarıcıları... Siz mutlu mesut yaşayın ömrünüzün sonuna dek, çok başarılı oldunuz çünkü. Kırıp söndürdüğünüz umutlar ve gencecik hayatlara, bugün bile yenileri ekleniyor.(BA/BA)