Konuşabildiğim Kadarıyla Çerkesim

Bekli de kendimi bana anlatan şey, aile büyüklerimle geçirdiğim hoş sohbetlerden arda kalan birkaç kelime veya asla unutmayacağım yaşanmışlıkların heyecan ve duygulu gözlerle anlatılmasıdır. Çünkü ben, yoğrulduğum Çerkes kimliğinin bir parçasıyım.

Çok uzaklara gitmeye gerek yok. Rus Federasyonu'na bağlı Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nden. Türkiye'ye dedem gelmiş.

Çerkesler birçok kollara ayrılırlar. Ben Şapsığ kolunun Şovgenov soyundanım. Hala da Kafkasya'da yaşayan akrabalarımız var.

Gerek konuştuğumuz Absag- Kerket dili olsun, gerekse düğünlerimizde kullandığımız akordeon çalgı aleti, benim kültürümün ve büyüklerimin yaşanmışlıklarıdır. Diller aslında yaşanmışlıklardır, kültürdür, oluşumdur, birikimdir...

Aslımı az da alsa yaşadım

Ben bekli de, Türkiye'de yaşayan birçok farklı etnik kökene sahip vatandaşlardan daha şanslıyım. Çünkü ben dilimi, bana olumsuz bakan gözlerden uzak, az da olsa öğrenebilme ve konuşabilme şansına sahip oldum. Düğünlerimizde kültürümüze özgü danslarımızla günlerce eğlenendim. Sani grubunun müzikleriyle hiç görmediğim topraklara zihinsel yolculuklar yaptım. Kafkas Derneğine üye oldum ve derneğin tüm faaliyetlerine katıldım. Geleneklerimi bu günlere kadar getirebildim. Kısacası, aslımı yaşadım gönlümce.

Az da olsa Çerkesçe'yi biliyorum dedim, çünkü ben akrabalarımdan farklı bir şehirde yetiştim. Tatillerde ve özel günlerde bir araya gelebildik. Bu nedenle de dilimi, onlara nazaran, daha az konuşabiliyorum.

Aile büyüklerimiz bir araya geldiklerinde, Çerkesçe konuşurlar. Eğlenceli hikâyeler anlatırlar. Kendi yaşadıklarını, kendi dilleriyle ifade ederler. Hatta bazı zamanlarda da Çerkesçe'yi çok iyi konuşamadığım için, aralarında eğlence konusu olurum. Bana Çerkesçe deyimler söyler, espriler yaparlar. Ben anlamasam da, ailemin ne kadar eğlendiğini görürüm. Hayranlıkla izlerim onları, gözlerindeki ışığı ve memleket özlemini hissederim inceden inceye...

Hani "bir dil bir insan"dı

Ailemiz, okul yaşamımızdaki eğitmenler, çalışma yaşamımızdaki yöneticiler... Herkes, yabancı dil bilmenin öneminden bahseder. Bir dili öğrenmek için, illa o dile yabancı mı olmak gerekir? Herkes işe önce kendi etnik dilini öğrenmekten başlasa, yüzyıllardır süre gelen dillerini ve kültürlerini asimile olmaktan kurtarsa iyi olmaz mı?

Dil dediğimiz şey, iletişim sağlar ve bu doğrultuda, kültür alışverişi gerçekleşir. Kültürlerin devamlılığını sağlayan şey de dildir. Ben bile Çerkesçe'ye babam kadar hâkim değilim. Çok değil, sadece bir kuşak var aramızda. Bu kısa sürede değişen şeyler neler?

Oluşması yüzyılları alan, en değerli iletişim aracı olan nice diller, gerek siyasi, gerekse kullanılmadığı gerekçesiyle asimile olmaktan kurtulamadı. Yabancı dilleri, eğitimimize destek olsun, uluslar arası iletişim sağlayalım diye, bir çuval para vererek, öğrenmeye çalışıyoruz. En büyük zenginlik, beklide en büyük birikim, kişinin kendi anadilini öğrenmesi değil midir? Ben Çerkesçe'yi az da olsa konuşabiliyorum ama asla yazamıyorum. Bir dilin kuşaktan kuşağa, kayıp vermeden ulaşabilmesi için, o dilin dilbilgisi yapısının da bilinmesi gerekir. Keşke Üniversitede seçmeli olarak Çerkesçe dersleri verilseydi ve ben de kendi anadilimi kapsamlı ve kalıcı bir şekilde öğrenseydim.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyım

Kafkasya'dan Türkiye'ye gelen dedem,  Türkleştirme politikası sebebiyle gerçek soyadı Şovgenov olmasına rağmen, Başkurt soyadını kabul etmiş. Türkiye'de, "buralı" gibi yaşamış ve yaşamını yitirdiğinde de Türkiye'ye gömülmek istemiş.

Bana senin etnik kökenin ne diye sorduklarında, "Çerkesim" dediğim bazı zamanlarda olumsuz tepkilerle karşılaştım. Ben aynı anda hem Çerkes, hem de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olamaz mıyım?  Ben, Çerkes kültürüyle yetişmiş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyım. Türkiye'de eğitim alıyorum, yaşıyorum ve barınıyorum. Sonuna kadar da hakkım olduğuna inandığım etnik dilimi konuşuyor ve kültürüme sahip çıkıyorum.(KB/BÇ)